ဘယ္ေလာက္ပဲ ေကာင္းမြန္တဲ့အရာ ျဖစ္ပါေစ။ အသံုးမတတ္ရင္ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ကယ္ေဆးေတာင္ သူ႔အခ်ိန္အဆအတိုင္း မသံုးတတ္ရင္ အဆိပ္ျဖစ္သြားရတာပါ။ 'သံုးတတ္ရင္ေဆး ၊ မသံုးတတ္ရင္ေဘး' ဆိုတဲ့ စကားပံုအတိုင္းပါပဲ။ မိမိကသာ သံုးတတ္မယ္ဆိုရင္ မေကာင္းတဲ့အရာ၊ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အရာေတြေတာင္ အသံုးဝင္ အက်ိဳးရွိလာရပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ လူကိုေသေစတဲ့ ေျမြဆိပ္ကိုပဲ ေျမြဆိပ္ေျဖေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကရပါတယ္။ ေၾကာက္စရာ ကပ္ေရာဂါၾကီးျဖစ္တဲ့ ေက်ာက္ေရာဂါကို ကာကြယ္ဖို႔ ေရာဂါပိုးစတိကိုပဲ ေဆးအျဖစ္ ထိုးသြင္းခဲ့ၾကရပါတယ္။ ကမၻာႀကီးကို ပ်က္သြားေအာင္ ေလာင္ကြၽမ္းပစ္ႏိုင္တဲ့ မီးေတာင္မွ သံုးတတ္မယ္ဆိုရင္ သတၱဝါေတြအတြက္ မရွိမျဖစ္ အသံုး၀င္သြားရပါတယ္။ ဒီနည္းတူပါပဲ။ သတၱဝါေတြကို ပူေလာင္ေစတတ္တဲ့၊ အပါယ္ဆင္းရဲကို ပို႔ႏိုင္တဲ့ အကုသိုလ္ ကိေလသာမီးေတြကိုလည္း မိမိကသာ အသံုးခ်တတ္မယ္ဆိုရင္ အပူမီးေတြ ၿငိမ္းသြားရတဲ့အျပင္ အႏိႈင္းမဲ့ခ်မ္းသာကိုေတာင္ ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။

အကယ္ေ၇ြ႔ မင္းတေယာက္ေသာသူကိုမခ်စ္ေတာ့ဘူးဆို၇င္လမ္းခံဲြလိုက္ပါ

သူမ်ားကသူကိုခ်စ္ဖို႔အခြင့္အေ၇းေပးလိုက္ပါ....

အကယ္ေ၇ြ႔မင္းခ်စ္သူကမင္းကိုထားသြား၇င္စိတ္ေလ်ာ့လိုက္ပါ
တျခားတေယာက္ကိုခ်စ္ဖို႔အခြင့္အေ၇း၇တာေပ့ါ....

တခ်ိဳ႕ပစၥည္းကို မင္းဘယ္ေလာက္ၾကိဳက္ၾကိဳက္ မင္းအတြက္ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မွာ.....
တခ်ိဳ႔ပစၥည္းကို မင္းၾကိဳက္ေနလည္း စြန္႔လႊတ္ခ်င္စြန္႔လႊတ္၇မယ္....

ဘ၀မွာအမ်ိဳုးမ်ိဳး၇ွိတယ္.....
ေ၇စက္ရွိတိုင္း ပိုင္ဆိုင္ရယူႏိုင္မယ္လို႕ မဆိုလိုဘူး။
တခိ်ဳ႔ေ၇စက္ဆိုတာ ဆံုးရႈံး၇တာပဲ...
တခ်ိဳ႔က်ေတာ ့ဘယ္ေတာ့မွ၇လာဒ္ေကာင္းမ၇ႏိုင္ဘူး...
လူတေယာက္ကိုခ်စ္ခြင့္ရရုုံနဲ႕ ပိုင္ဆိုင္ဖို႔ဆိုတာ မေသခ်ာဘူး ...
ဒါေပမ ဲ့တေယာက္ေယာက္ကို ပိုင္ဆိုင္ျပီး၇င္ေတာ့ ေကာင္ေကာင္းေလးသူ႕ကိုျပန္ခ်စ္ပါ.....

ေယာက္က်ားေလးေတြငုိတာတကယ္ခ်စ္လို႕ျဖစ္တယ္

မိန္းကေလးေတြငိုတာတကယ္စြန္႔လႊတ္၇လို႔ျဖစ္တယ ္

အကယ္ေ၇ြ႔႔ ရိုးသားျခင္းဟာ ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ဆိုရင ္မုသားကိုပဲ ေ၇ြးခ်ယ္မယ္.....

အကယ္ေ၇ြ႔ မုသားစကားဟာ ထိခိုက္ေစမယ္ဆို၇င္ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းကို ေ၇ြးခ်ယ္မယ္....

အကယ္ေ၇ြ႔ ဆိတ္ဆိတ္ေနျခင္းက ထိခုိက္ေစမယ္ဆို၇င္ ခြဲခြာျခင္းကို ေ၇ြးခ်ယ္မယ္........

အကယ္ေ၇ြ႔ ဆံုးရႈံးျခင္းကို ဒုကၡလို႔ဆို၇င္ မင္းေပးဆပ္၇မွာကိုေၾကာက္ေနသလား ?????

အကယ္ေ၇ြ႕ စြဲလမ္းျခင္းက ဒုကၡဆို၇င္ မင္းျပီးဆံုးျခင္းကိုေ၇ြးခ်ယ္မလား?????
ခ်စ္ျခင္းႏွင့္ေ၇စက္ဆံုျခင္း
၁။ သူမပ်င္းေနခ်ိန္မွာအေဖာ္ျပဳေပးပါ
၂။ သူမ၀မ္းနည္းခ်ိန္မွာႏွစ္သိမ့္ေပးပါ
၃။ ေယာက္က်ားေလးကတက္ၾကြစြာဦးေဆာင္ပါ
၄။ မိန္းကေလးကိုခ်ိန္းဆိုျပီးအျပင္ထြက္လည္ပါ
၅။ မိန္းကေလးမွဦးေဆာင္ေဆာင္၇ြက္မႈမလုပ္ပါေစနဲ႔
၆။ သူမအားေန႔တိုင္းေပ်ာ္၇ႊင္ႏိုင္ပါေစ
၇။ ခ်စ္သူကိုေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ဆက္ဆံပါ
၈။ ခ်စ္သူဆႏၵကိုလိုက္ေလ်ာပါ
၉။ သူမကိုစိတ္ထိခိုက္၀မ္းမနည္းပါေစနဲ႔
၁၀။ သူမအႏုိင္က်င့္ခံ၇ခ်ိန္မွာခ်က္ခ်င္းသူမက္ိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ပါ
၁၁။ ခ်စ္သူအေၾကာင္းကိုကြယ္၀ွက္မထားပါနဲ႔
၁၂။ ခ်စ္သူကိုသစၥာမေဖာက္ပါနဲ႔
အကယ္ေ၇ြ႔ ၇၇ွိေအာင္ၾကိဳးစားျခင္းကို ဒုကၡဆို၇င္ မင္းတယူသန္ျဖစ္ျခင္းကို ေ၇ြးခ်ယ္မလား ?????

အကယ္ေ၇ြ႔ ခြဲခြာျခင္းဟာဒုကၡဆို၇င္ မင္းဘယ္သူကို၇င္ဖြင့္မလဲ ??????


ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားဟာ ျပီးသြားမွ ၇ွႈင္း၇ွင္းလင္းလင္းသိ၇တယ္....ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ဒုကၡဆို၇င္ေတာင္ ဒုကၡလို႔မခံစားမိဘူး...........

ကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားကို ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အေကာင္းအဆိုးကြဲကြဲျပားျပားမခြဲျခားႏိုင္ပဲ အဆံုးသတ္မွ အေျဖရွာလို႕ေတြ႕တတ္တယ္...

၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ အလြန္ အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ကုိးဦး က်ဆံုးခဲ့သည္။ ထုိေန႔ကုိ အာဇာနည္ေန႔ ဟု သတ္မွတ္ၿပီး ယေန႔ထက္တုိင္ ေအာင့္ေမ့ သတိရ အမွတ္တရ က်င္းပလ်က္ရွိသည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း (၁၉၁၅ - ၁၉၄၇)
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ၁၉၁၅ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္ မေကြးတိုင္း၊ ေတာင္တြင္းႀကီး ခ႐ိုင္၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕၌ အမိန္႕ေတာ္ရ ေရွ႕ေန ဦးဖာ - ေဒၚစု တုိ႕မွ ေနာင္တေခတ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဟူ၍ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ သမုိင္း၌ တြင္ေစမည့္ သားရတနာကုိ ဖြားျမင္ ခဲ့သည္။ ဇာတာ အမည္မွာ ေမာင္ထိန္လင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ငယ္စဥ္ ကပင္ ေမာင္ေအာင္ဆန္းဟု တြင္္သည္။ ငယ္စဥ္က နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဆရာေတာ္ ဦးေသာဘိတ ေက်ာင္း၌ ေနခဲ့သည္။ ၁၉၂၈ ခုတြင္ ေရနံေခ်ာင္း အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းသို႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ပညာ သင္ယူ ခဲ့ၿပီး၊ ယင္းေက်ာင္းမွ ျမန္မာ၊ ပါဠိ ၂ ဘာသာ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ၁ဝ တန္း ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။ ပညာ ထူးခြၽန္သူ ျဖစ္၍ အထက္တန္း စေကာလားရွစ္ႏွင့္ ဦးေ႐ႊခိုဆု ရရွိခဲ့ ဖူးသည္။ ထုိေနာက္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္သုိ႕ တက္ေရာက္ၿပီး ဆက္လက္ ပညာ ဆည္းပူး ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ - ၃၆ ပညာ သင္ႏွစ္မွ စ၍ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္လာ ခဲ့ၿပီး၊ သမဂၢ၏ အာေဘာ္ အိုးေဝ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာလည္း လာခဲ့သည္။ ကိုေအာင္ဆန္း အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ေသာ အိုးေဝ မဂၢဇင္းတြင္ ယမမင္း အမည္ အုိးေဝ ညိဳျမ ေရးသားေသာ “ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ၿပီး သရမ္း ေနသည္ (The Hell Hound At Large)” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေပးစာ တေစာင္ ေဖာ္ျပခဲ့ မႈသည္လည္း ၁၉၃၆ ဒုတိယ ေက်ာင္းသား သပိတ္ ျဖစ္ပြား ေစခဲ့ေသာ အဓိက အေၾကာင္းရင္း တခ်က္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၆ ဒုတိယ ေက်ာင္းသား သပိတ္၏ သပိတ္ေမွာက္ ေကာင္စီ အဖြဲ႕ဝင္ တဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။
ကုလား - ဗမာ အဓိက႐ုဏ္း ေပၚခဲ့သည္။ သမဂၢသည္ အဓိက႐ုဏ္းေၾကာင့္ ဒုကၡ ေရာက္သူ မ်ားအား ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားကုိ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ ခု သပိတ္ အေရးေတာ္ပုံတြင္ ဖြဲ႕စည္း ေပးခဲ့ေသာ ဆာျမဘူး ေကာ္မတီ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာသည္၊ အစီရင္ ခံစာကုိ တကသမွ ကန္႕ကြက္ ခဲ့သည္။ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစုိးရ တကၠသုိလ္ အက္ဥပေဒၾကမ္း ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္သည္ ကုိလည္း လက္မခံခဲ့ေပ။ ၁၉၃၆ - ၃၇ ပညာ သင္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ၏ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာၿပီး၊ ၁၉၃၈ - ၃၉ တြင္ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ တကၠသိုလ္ သပိတ္ အၿပီးတြင္ ေပၚေပါက္ လာေသာ ဗမာ ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢႀကီးကို ဦးစီး တည္ေထာင္သူ တဦးလည္း ျဖစ္ၿပီး၊ ဗမာ ႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢတြင္ ပထမဆုံး အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ေလသည္။ ၁၉၃၇ - ၃၈ တြင္ ဗမာ ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ဝိဇၨာတန္းကုိ ေအာင္ၿပီး၊ ဥပေဒ ဝိဇၨာတန္းသို႕ ဆက္တက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ - ၃၉ တြင္ တကသ ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ေကာ္မတီတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ တကၠသုိလ္ ေကာင္စီဝင္တြင္ ပထမဆံုး ေက်ာင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ တာဝန္ ေပးအပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ တကသ ဥကၠ႒ အျဖစ္ သက္တန္း ကုန္သည္ထိ မေနခဲ့ေပ။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ၿပီး သခင္ ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း ႀကီးမွဴးေသာ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ုံးသုိ႕ ဝင္ေရာက္၍ သခင္ ေအာင္ဆန္း အျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္သုိ႕ ေျခစုံပစ္ ဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ တြင္ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ံုး၏ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ တက္ေျမာက္ျခင္း ခံရသည္။
သခင္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ ျဖစ္လာ၍ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ စည္းစည္းလံုးလံုး ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ရန္ ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေသာ ဗမာ ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းတြင္ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏြဲရန္ ေပၚေပါက္ ခဲ့ေသာ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပံု ပါတီ (ေနာင္ ဆုိရွယ္လစ္ ပါတီ) ၏ ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရး ေခါင္းေဆာင္ တာဝန္ကိုလည္း ယူခဲ့သည္။ ၁၉၄ဝ မတ္လ အတြင္း အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ရမ္းဂါးၿမိဳ႕၌ က်င္းပေသာ အိႏၵိယ အမ်ဳိးသား ကြန္ဂရက္ ညီလာခံသုိ႕ တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။ သခင္ ေအာင္ဆန္းအား အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရကို ဆန္႕က်င္ ေဟာေျပာ မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးရန္ ဟသၤာတ ခ႐ိုင္ ရာဇဝတ္ဝန္ ဆုေငြ ၅ က်ပ္ျဖင့္ ဖမ္းဝရမ္း ထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄ဝ ၾသဂုတ္လ အတြင္း ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရအား ျမန္မာ့ ေျမေပၚမွ လက္နက္ အားျဖင့္ ေမာင္းထုတ္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ ႏုိင္ငံျခားမွ အကူအညီ ရယူရန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသုိ႕ စြန္႕စား ထြက္ခြာ ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ျပည္ အမြိဳင္၌ ေသာင္တင္ ေနစဥ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရဲေဘာ္မ်ား၏ စီစဥ္ ေဆာင္႐ြက္ ေပးမႈေၾကာင့္ ဂ်ပန္ အရာရွိ စူဖူကိေကအိခ်ိႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရကာ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံသို႕ ေရာက္သြားသည္။ဂ်ပန္ျပည္တြင္ ‘ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး စီမံကိန္း’ စာတမ္း တရပ္ကုိ ေရးဆြဲကာ ဂ်ပန္ စစ္အာဏာပုိင္ မ်ားႏွင့္ ၫႇိႏႈိင္းခဲ့သည္။ ယင္း စီမံကိန္း အရ ျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ မ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္ မ်ားကုိ စုစည္းကာ အလီလီ ခဲြလ်က္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႕ ပုိ႕ေပးခဲ့သည္။ ဤမ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္ တစုသည္ ပင္လွ်င္ ေနာင္ေသာ အခါတြင္ ဗုိလ္ေတဇ (ေခၚ) ဗုိလ္ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္ ျဖစ္လာ ခဲ့သည္။ ဤမ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္မ်ားသည္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) ကုိ ယိုးဒယား (ယခု ထိုင္း) ႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္တြင္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႕ ဂ်ပန္မ်ား ႏွင့္အတူ ဝင္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္ တပ္မေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းၿပီးေသာ အခါ အင္အား ႀကီးထြားၿပီး ဗရမ္းဗတာ ျဖစ္လာေသာ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ကို အင္အား ေလ်ာ့ခ်ၿပီး ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) အျဖစ္ ျပန္လည္ ဖဲြ႕စည္း သည့္အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဘီဒီေအ၏ စစ္သနာပတိ ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၄၂ ခု စက္တင္ဘာလတြင္ သူနာျပဳ ဆရာမ ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္က ေ႐ႊရည္စိမ္ လြတ္လပ္ေရး ေပးေသာ အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ စစ္ဝန္ႀကီးႏွင့္ စစ္ေသနာပတိ ျဖစ္လာသည္။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သမားမ်ားသည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံႏွင့္ ျပည္သူတုိ႕အား ဖက္ဆစ္ႏုိင္ငံ၏ လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံ တႏုိင္ငံ သဖြယ္ သေဘာထား လာၾကသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ အတြင္းမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သခင္ စိုးတုိ႕ ဦးေဆာင္ၿပီး ဖက္ဆစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႕ လြတ္လပ္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဖတပလ) [ဖက္ဆစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႕ လြတ္လပ္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဖဆပလ)] ကို ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ကာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႕တြင္ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ တုိက္္႐ုိက္ ကြပ္ကဲ ၫႊန္ၾကားမႈျဖင့္ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ တုိ႕ကို အတိအလင္း စစ္ေၾကညာကာ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆင္ႏႊဲ ခဲ့သည္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေနာက္တြင္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ကုိ ဂႏၵီ စာခ်ဳပ္ အရ ဆက္လက္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ ၿပီးေနာက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ တပ္မေတာ္မွ ႏႈတ္ထြက္ကာ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ ဖဆပလ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တုိင္းျပည္ တာဝန္ကုိ ဆက္လက္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အၿပီးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အပါအဝင္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီတြင္ ရာထူး လက္ခံရန္ စကား ကမ္းလွမ္းေသာ္လည္း ဖဆပလမွ ခ်မွတ္ထားေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား အတုိင္း မရ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းတုိ႕က လက္မခံခဲ့ဘဲ၊ ဘုရင္ခံရဲ႕ စကၠဴျဖဴ စီမံကိန္း တိုက္ဖ်က္ေရး ကိုသာ ျပည္သူ လူထုအား စည္း႐ံုးကာ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သျဖင့္၊ ပုလိပ္ သပိတ္ အပါအဝင္ အေထြေထြ အမူထမ္း ေပါင္းစံု သပိတ္ႀကီး ေပၚေပါက္ လာၿပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ တုိ႕၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရပ္တန္႕ သြားခဲ့ရသည္။ ၿဗိိတိန္ အစိုးရလည္း ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္ကို အဂၤလန္သို႕ ျပန္ေခၚၿပီး၊ ဘုရင္ခံ အသစ္ အျဖစ္ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ္ကုိ ခန္႕အပ္ လိုက္သည္။ ဘုရင္ခံသစ္ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္တို႕ အလိုက် အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းရန္ စကား ကမ္းလွမ္း လာေတာ့သည္။ ထုိ ကမ္းလွမ္းခ်က္ မ်ားကို ဖဆပလႏွင့္ ေဆြးေႏြး ၫႇိႏႈိင္း ၾကၿပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားသည္ ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီဝင္ ရာထူးကို ယူလိုက္ ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႕ မွစ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ ထိုေနာက္ တႏွစ္ အတြင္း လံုးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိေရး ေဆာင္ပုဒ္ အရ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး ကိစၥ ေဆြးေႏြးရန္ ၿဗိတိသွ် ေလဘာ အစိုးရ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္ အရ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ၿပီး ၁၉၄၇ ခု ဇန္နဝါရီလတြင္ လန္ဒန္သို႕ သြားေရာက္ ခဲ့သည္။ ထုိေဆြးေႏြးပြဲမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား တႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရး ေပးမည့္ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို ႏိုင္ခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ေရး ေပးရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႕က ေတာင္တန္း ေဒသမ်ားကို ခ်န္ထား လိုေသာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက ေတာင္တန္း ေဒသ ကိုပါ တပါတည္း လြတ္လပ္ေရး ေပးရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၿပီး၊ ေတာင္တန္း ေဒသႏွင့္ ျမန္မာျပည္ပ ေပါင္းစည္း အတြက္ အားသြန္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ျပန္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ ႀကိဳးစား ႐ိုးသားမႈေၾကာင့္ ေတာင္တန္း ေဒသ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ယံုၾကည္ ကိုးစားမႈ ကိုပါ ရရွိခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းတြင္ အေရးပါေသာ တုိင္းရင္းသား ေပါင္းစံု ေသြးစည္း ညီၫြတ္ေရး သေကၤတ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထုိလုပ္ငန္းမ်ား ၿပီးစီး၍ လြတ္လပ္ေရး ရရန္ ေသခ်ာေသာ အေျခအေနသို႕ ေရာက္ေသာ အခါ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲၾကမည့္ တိုင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လြတ္ေတာ္ အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ႀကီးကို ၁၉၄၇ ခု ဧၿပီလတြင္ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းသုိ႕ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး ဗိမာန္ႀကီး ၿပီးခါနီး အခ်ိန္ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ေရး အားသြန္ ႀကိဳးပမ္း ေနဆဲတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ပါးေစ ဦးေစာႏွင့္ အေပါင္းပါ တုိ႕၏ ရက္စက္္ ယုတ္မာစြာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္တြင္ အျခားေသာ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ တုိင္းျပည္ ေခါင္းေဆာင္ အာဇာနည္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ က်ဆုံး ခဲ့ရ ေပသည္။

သခင္ ျမ (၁၈၉၇ - ၁၉၄၇)

သခင္ ျမသည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဝန္ႀကီး အဖြဲ႕တြင္ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္သူ အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး သခင္ျမသည္ ျပည္ၿမိဳ႕နယ္ ထုံးဘုိ႐ြာ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ဦးဘုိးခြၽန္ႏွင့္ အမိ ေဒၚသက္လယ္ တုိ႕မွ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၇ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ငယ္နာမည္ ေမာင္ဘေ႐ႊ ျဖစ္သည္။ ႏွမ မျမေငြ တဦးသာ ႐ွိ၍ ေနာင္အခါ သီလရွင္ ဝတ္သြားၿပီး ေဒၚေခမာဝတီ ျဖစ္လာ ခဲ့သည္။ သာယာဝတီ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္း ေအာင္ၿပီး ဆယ္တန္းကုိ ရန္ကုန္ ဘက္ပတစ္ အထက္တန္း ေက်ာင္းမွ ေအာင္သည္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ကာလတၲား တကၺသုိလ္ တုိ႕မွ အုိင္အက္စ္စီ တန္းကုိ ဓာတုေဗဒ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္သည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေကာင္စီတြင္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ယင္း သပိတ္ေနာက္ ေပၚလာေသာ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ေကာင္စီ တြင္လည္း အဖြဲ႕ဝင္ တဦး ျဖစ္႐ုံမက ၾကည့္ျမင္တုိင္ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ဘီအက္စ္စီတန္းကုိ ဓာတုေဗဒ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ အမ်ဳိးသား ေကာလိပ္မွပင္ ေအာင္သည္။ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚခင္ၫြန္႕ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။
၁၉၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ဥပေဒ ဝိဇၨာဘြဲ႕ ေအာင္ၿပီးေသာ အခါ သာယာဝတီသုိ႕ ျပန္၍ ေရွ႕ေန အလုပ္ျဖင့္ အသက္ ေမြးသည္။ ၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေတာင္သူ လယ္သမား အေရးေတာ္ပုံတြင္ အေရးေတာ္ပုံ သားမ်ား ဘက္မွ ေရွ႕ေန လုိက္ရာမွ ထင္ရွား လာသည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေရာက္ေသာ္ တုိ႕ ဗမာ အစည္းအ႐ုံး ဝင္ရာမွ သခင္ ျဖစ္လာၿပီး သခင္ျမဟု ထင္ရွား လာခဲ့သည္။ ထုိ႕ေနာက္ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ုံး၏ ကုိယ္ပြား ျဖစ္ေသာ ‘ကုိယ္မင္း ကုိယ္ခ်င္း အဖြဲ႕’ ၏ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ ကုိယ္မင္း ကုိယ္ခ်င္း အဖြဲ႕၏ တာဝန္ ေပးခ်က္ အရ သာယာဝတီ ေတာင္ပုိင္းမွ အမတ္ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ အေ႐ႊး ခံရ၍ ၉၁ ဌာနေခတ္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ျဖစ္လာသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အတြက္ ပထမဆုံး အေ႐ြးခံ ရေသာ သခင္ အမတ္ သုံးဦး အနက္ တစ္ဦး အပါအဝင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႕ အမတ္ အျဖစ္ အေ႐ြးခံ ရေသာ္လည္း အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အုပ္စုိးမႈကုိ ဆန္႕က်င္သည့္ အေနျဖင့္ အမတ္လစာ မယူသည့္ သခင္အမတ္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံပါတီ ဖြဲ႕ေသာ အခါတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရး တာဝန္ ယူၿပီး သခင္ျမက ျပည္တြင္း ေခါင္းေဆာင္ တာဝန္ ယူခဲ့ ရသည္။ ၁၉၄၁ ခုတြင္မူ တုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံး ဥကၠ႒ အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ ခံရသည္။ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံသုိ႕ စစ္ပညာသင္ သြားႏုိင္ေရး အတြက္ စီစဥ္ ေဆာင္႐ြက္ ေပးခဲ့ရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ ဦးေဆာင္ေသာ ဂ်ပန္ေခတ္ လြတ္လပ္ေရး အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ ဖတပလကုိ ဖြဲ႕ေသာ အခါ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံ ပါတီကုိ ကုိယ္စားျပဳ၍ သခင္ျမလည္း ပါဝင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံ ပါတီကုိ ျမန္မာျပည္ ဆုိရွယ္လစ္ ပါတီဟု ျပင္ဆင္ ဖြဲ႕စည္းေသာအခါ သခင္ျမပင္ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ စစ္ၿပီးစ ဖဆပလ အဖြဲ႕၏ ဗဟုိ အလုပ္အမႈေဆာင္ တဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေခတ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးစီးေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ေတာ္ ဌာန ဝန္ႀကီး တာဝန္မ်ား ယူခဲ့ရ သူလည္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ႏွင့္ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ယာယီ သဘာပတိ တာဝန္မ်ား အေပး ခံရသည္။ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရန္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ လန္ဒန္သြား ျမန္မာ ကုိယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တြင္လည္း ပါဝင္ ခဲ့သည္။ လယ္သီစား ဥပေဒ ဋီကာ ကုိလည္း ေရးသား ခဲ့ေသးသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ မသမာ သူတုိ႕ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ အသက္ ဆုံး႐ႈံး ခဲ့ရ ရွာသည္။

ဦးဘခ်ဳိ (၁၈၉၃ - ၁၉၄၇)

ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိမွာ ေျမာင္းျမ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ျမန္မာေဆးဆရာႀကီး ဦးဘုိးစာႏွင့္ အမိေဒၚျမစ္ တုိ႕မွ ၁၈၉၃ ခု ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္တြင္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္းကို အထူး ေအာင္၍ စေကာလားရွစ္ ပညာသင္ဆု ရရွိ ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ပညာ သင္ယူရာ ၁ဝ တန္းကို အထူး ေအာင္ေသာေၾကာင့္ ပညာသင္ဆု ထပ္ရသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တြင္ ဘီေအ အထက္တန္း တက္ေနဆဲ မ်က္စိ ေရာဂါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ခဲ့ ရသည္။ ေပါင္းတည္ႏွင့္ ဟသၤာတ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အစိုးရ ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ပညာအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ ၁၉၂ဝ တြင္ ေဒၚလွေမႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လာေသာ အခါ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္မွ ထြက္ၿပီး အမ်ဳိးသားေကာလိပ္တြင္ ျမန္မာစာ ဆရာ ဝင္လုပ္သည္။ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ မယူေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းဆရာလည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ တပတ္ တႀကိမ္ထုတ္ ‘ျမန္မာ့ ရီဗ်ဴးဂ်ာနယ္’ ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ ဦးစီး ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ‘ဒီးဒုတ္ ဂ်ာနယ္’ ကို ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးစီး ထုတ္ေဝရာတြင္ ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိဟု ထင္ရွား လာသည္။
ဆရာႀကီးသည္ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိစာေပမ်ားတြင္ ႏွံ႕စပ္ၿပီး ေဆးက်မ္း၊ ေဗဒင္၊ နကၡတ္ႏွင့္ အဂၢရပ္ ပညာ မ်ားကိုလည္း လိုက္စား ခဲ့သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္း ႀကီးကိုလည္း စည္းစနစ္ က်စြာ တတ္ေျမာက္သူ တဦးျဖစ္သည္။ တူရိယာ၊ ကဗ်ာ၊ ဂီတကို ျမတ္ႏိုးၿပီး ေစာင္းေကာက္ကိုလည္း ပိုင္ႏိုင္စြာ တီးတတ္သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္းႀကီး သီခ်င္းခန္႕ မ်ားကို မူမွန္ အတိုင္း ျဖစ္ေစရန္ ‘ဂီတဝိေသာဓနိ’ က်မ္းကိုလည္း တည္းျဖတ္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ အတြင္း ဒီးဒုတ္ ေန႕စဥ္ သတင္းစာကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ သတင္းစာ ဆရာ၊ အယ္ဒီတာ၊ စာေရးဆရာ စသည့္ စာေပ သမား တဦး အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရး အသိတရား ႏိုးၾကား ေစသည့္ စာေပ မ်ားကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တုိ႕ ေပးေသာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တို႕ကို ဆန္႕က်င္ ခဲ့သည္။ ေဖဘီယန္ (Fabian) ပါတီ ကိုလည္း တည္ေထာင္ ခဲ့ၿပီး ဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္း ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့ ေသးသည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ဝင္ တဦးလည္း အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ အဓိပတိ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစုိးရ လက္ထက္တြင္ အတုိင္ပင္ခံ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ စာေရး ဆရာ အသင္း နယကလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လုံးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိ ႀကိဳးပမ္းရန္ အတြက္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဖြဲ႕စည္းေသာ အခါ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္႐ြက္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ တုိ႕ႏွင့္ အတူ အထူး အပင္ပန္း ခံ၍ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ထီးလင္း ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ခ်င္း - ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရး ေက်ာက္တုိင္ ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားသို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္စား အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခု ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး၊ မြန္းလြဲ ၁ နာရီ ၄၅ မိနစ္ အခ်ိန္တြင္ ကြယ္လြန္သည္။

ဦးရာဇာတ္ (၁၈၉၈ - ၁၉၄၇)

အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ အၿငိမ္းစား တုိက္ပုိင္ အင္စပက္ေတာ္ မစၥတာ ေအရာမန္ႏွင့္ ေဒၚညိမ္းလွ တုိ႕၏ သားျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးကုိ မိတၴီလာ၌ ၁၈၉၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ မႏ ၱေလး စက္စလီ ေယာက်္ားေလးေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းကုိ ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္စာ ဂုဏ္ထူးတုိ႕ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ေနစဥ္ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ သပိတ္တြင္ ပါဝင္ ခဲ့သည္။
၁၉၂၁ ခုတြင္ မႏ ၱေလး ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းႀကီးကုိ ဦးစီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး ထုိေက်ာင္း၌ အထက္တန္းျပဆရာ လုပ္သည္။ ၁၉၂၂ ခုတြင္ အမ်ဳိးသား ပညာေရး အဖြဲ႕ႀကီး၏ ဘီေအ စာေမးပြဲႀကီးကုိ ေအာင္ခဲ့၍ ေအရာဇတ္ ဘီေအ (နယ္ရွင္နယ္) အမည္ ခံခဲ့သည္။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တုိင္ ဗဟုိ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး အျဖစ္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္စဥ္ ရဲၫြန္႕တပ္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ေက်ာင္းသား လူငယ္ မ်ားကုိ စစ္ပညာသင္ေပး႐ုံမက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္လည္း သြင္းေပးသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ေရႊဘုိသူ ေဒၚခင္ခင္ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အတြင္းက ပိတ္ထား ခဲ့ရေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းႀကီးကုိ ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ေသာ အခါ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းတြင္ ဆရာ ျပန္လုပ္သည္။ အထက္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ဖဆပလ အဖြဲ႕ ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္လာသည္။ ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္ (ဗ.မ.က) ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီဝင္ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္း ဌာန ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူေနစဥ္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ မသမာသူ တုိ႕၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး အသက္ ဆုံး႐ႈံး ခဲ့သည္။

မန္းဘခုိင္ (၁၉ဝ၃ - ၁၉၄၇)

ကရင္ အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မန္းဘခုိင္သည္ ဟသၤာတၿမိဳ႕နယ္ ယုန္တလင္း႐ြာ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ယုန္တလင္း ႐ြာသူႀကီး မန္းေပကုန္းႏွင့္ အမိ ေဒၚပု ျဖစ္သည္။ ေမြးသကၠရာဇ္မွာ ၁၉ဝ၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၂၆ ရက္ျဖစ္သည္။ ဟသၤာတၿမိဳ႕ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းတြင္ ပညာ သင္ယူ ခဲ့ရာ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သတၲမတန္း ေအာင္သည္။ ကရင္ဘာသာသင္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းကုိ ဦးစီးဖြင့္လွစ္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၇ ခုတြင္ ပုသိမ္ ေျမာက္ပုိင္းမွ အမတ္ အျဖစ္ အေ႐ြး ခံရသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ပဲခူးသူ ေဒၚခင္နီႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ၁၉၄၁ ခုတြင္ တရားေရး ဌာန အတြင္းဝန္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတြင္လည္း ပါဝင္ခဲ့႐ုံမက ကရင္ - ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကုိ အထူး ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ စစ္ၿပီး ေခတ္တြင္ ဖဆပလ ဗဟုိအမႈေဆာင္ လူႀကီးတစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။ ကရင္လူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံး ဥကၠ႒အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ စက္မႈလက္မႈႏွင့္အလုပ္သမားဝန္ႀကီ

အိမ္တစ္အိမ္သို႕ ေရာက္လာေသာ ဧည့္သည္မ်ားသည္ ငွက္ေပ်ာပင္ကို အလြန္သေဘာက်ၾကသည္။ ငွက္ေပ်ာပင္ ပင္စည္မွာ ထန္းပင္ႏွီးပါး ၾကီးထြားေနပါသည္။

မေျပာမျဖစ္ေရြ႕ ေျပာစရာ ဆိုစရာမ်ားကို ေျပာဆိုေဆြးေႏြးေနသူမ်ားမွာ စကားကို ေျဖာင့္ေအာင္ မေျပာႏုိင္ၾက။ ငွက္ေပ်ာပင္ကိုလွမ္းၾကည့္ေနာကသည္။ စကားေျပာရန္ မလိုသူ တစ္ေယာက္ေယာက္ကေတာ့ ငွက္ေပ်ာပင္ေဘးတြင္ အိမ္သားတစ္ေယာက္ႏွင့္ စကားေျပာေနပံုမွာ ...

"ေနာက္တစ္ဖက္ထြက္ရင္ ကၽြန္ေတာ့္ေပးပါဗ်ာ"

"ရပါတယ္ကြာ"

"အပင္ၾကီး ဒါေလာက္ၾကီးေနမွေတာ့ အသီးက်ေတာ့ လဲတစ္လံုး တစ္လံုး ေျခသလံုးေလာက္ ရွိမွာပဲေနာ္"

"ၾကီးတာေတာ့ မေျပာနဲ႕ေတာ့ေဟ႔၊ အဲဒီငွက္ေပ်ာမ်ိဳးက အဖူးထြက္ျပီဆိုရင္ သုဇိတာ သုမာလာတို႕ အိပ္ရာေအာက္ကိုတန္းဲပီး ေရာက္သြားတာပဲ"

တစ္သီးတစ္ျခား စကားေျပာေနသူမ်ားမွ ထိုစကားေၾကာင့္ ၀ါးကနဲ ပဲြက်ကာ စကား၀ိုင္းပ်က္သြားေလ၏၊

အိမ္တစ္အိမ္သို႕ ဧည့္သည္ သံုးေလးေယာက္ ၀င္သြားၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ ေခြးေဟာင္ေနေသာေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ မ၀င္ႏုိင္ၾကေပ။

ဧည့္သည္မ်ားမွာ ရြာခံတစ္ေယာက္ႏွင့္ ရြာေ၀းႏွစ္ေယာက္ျဖစ္သည္။ ရြာေ၀းႏွစ္ေယာက္သည္ ေခြးကို လက္ေဖ်ာက္တီးကာေခ်ာ့ရင္း ေရွ႕သို႔တိုးသြားရာ၊ ရြာခံလူက၊

"ဒီေခြး ကိုက္တယ္ေနာ္၊ အေရာ၀င္သလိုလိုႏွင့္ လာဖက္ျပီး မ်က္ႏွာကိုမွ ကိုက္တာဗ်" "ကိတ္စမရွိပါဘူးကြာ"

"ကိတ္စမရွိဘူး လုပ္မေနနဲ႕၊ ဒီေခြးကိုက္ရင္ မသက္သာဘူး၊ ဂ်ီသရီးနဲ႕ပစ္ခဲ့ထားသလား ေအာက္ေမ့ရတယ္"
ထိုုသို႕ သတိေပးမွ ေနာက္ဆုတ္ေနၾကေလ၏။

၀က္လက္ေဘာလံုးသင္းႏွင့္ လွေတာေဘာလံုးသင္းတို႕ လွေတာရြာကြင္းတြင္ မိတ္ဆက္ကစားၾကစဥ္ကျဖစ္၏။ လွေတာႏွင့္ အနီးအနားမွ မ်ားစြာလာေရာက္အားေပးၾကသည္။

လွေတာသားမ်ားသည္ ၀က္လက္မွ ေဘာလံုးသမ်ားတစ္ေယာက္ကို မ်က္စိက်ေန၏။ ထိုေဘာလံုးသမားမွာ မည္းမည္းညိဳညိဳ တုတ္တုတ္ခိုင္ခုိင္ႀကီးျဖစ္၏။ ေပါင္လံုးႀကီးမ်ားမွ ထန္းပင္ေလာက္ တုတ္ေနရာ၊ လွဳပ္ရွားေျပးလႊားမွဳတြင္ ေႏွးေကြးသည္ဟု ထင္ရ၏။

ထို႕ေၾကာင့္ လွေတာသား တစ္ေယာက္က ...

"အလုိေလးဟဲ့၊ ေႏွးေကြးေလးလံလိုက္တဲ့ ေဘာလံုးသမားရယ္၊ ျမင့္မိုရ္ေတာင္ႀကီး အဂၤေတကိုင္ထားသလားမွတ္ရ"

ေနာက္တစ္ေယာက္က ...

"ေႏွးေတာ့မွာေပါ့ကြာ၊ ႀကီးလိုက္တဲ့ ေပါင္လံုးႀကီးေတြႏွယ္၊ ေရစည္ပီပါႀကီးေတြ ေထာင္ထာသလိုပါကလား"

ဆိုလုိက္ေသာအခါ ရယ္ေမာသံမ်ား ဆူညံသြားေလသည္။

ရိုးသားလွေသာ လွေတာသား လယ္သမားႀကီး တစ္ေယာက္သည္ မလြဲမေရွာင္သာေသာ အေၾကာင္းတစ္ခုေၾကာင့္ ရံုးျပင္ကန္းနားသို႕ေရာက္လာေလသည္။ ထိုစဥ္အခါက ရံုးျပင္ကန္းနားမွာ ရိုးသားေသာ ေတာင္သူေတာင္သား နားမလည္ေသာ ဆင္းရဲသူ၊ ဆင္းရဲသားမ်ားကို မကူညီေပးေၾကာင့္မွန္းသိလွ်င္ နင္းၿပီးေျခာက္သည္။

ထို႕ေၾကာင့္ လွေတာသားႀကီးမွာ ရံုးမင္းေရွ႕တြင္ ဘာမွ် အစစ္မခံေပ။ က်မ္းကိုင္ရံုကေလးႏွင့္ တုန္လွဳပ္ေခ်ာက္ခ်ားေန၏။ ေရွ႕ေနမ်ား အမွဳလိုက္မ်ား၏ ေမးခြန္းကိုေျဖေသာအခါ အထစ္ထစ္ အေငါ့ေငါ့ျဖစ္ေန၏။

ေမးသမွ်ေျဖဆိုၿပီးသြားေရြ႕ ရံုးျပင္ထြက္လာေသာအခါ သူႏွင့္ပါလာေသာ အေဖာ္မ်ားက ...

"ေဇာ္ေခၽြးျပန္ေနတာက ေရတံေလွ်ာက္က က်တဲ့ေရလားမွတ္ရ"

ရံုးသို႕ ကိတ္စအသီးသီးႏွင့္ ေရာက္ေနၾကေသာ ပရိသတ္မွာ အုန္းကနဲ ရယ္ၾကသည္။

ထိုအခါ ေနာက္တစ္ေယာက္က ...

"အလိုေလး၊ တုန္ေနပံုကလဲ မႏွဲေလး ငွက္ဖ်ားတတ္ေနသလား မွတ္ရ"

ပရိတ္သတ္ႀကီး ရယ္ေမာေနရျပန္သည္။

လွေတာရံုတြင္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ထုတ္မ်ား မၾကာခဏျပသေနရာ၊ တစ္ေန႕တြင္ ကေနာင္မင္းသား အတ္ထုတ္ပတိ ပါ၀င္ေသာ စကားဟုဆိုေသာေၾကာင့္ သြားၾကည့္သူမ်ား အေတာ္မ်ားမ်ားရွိၾကသည္။ ေနာက္တစ္ေန႕တြင္ လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ဏွိက္ ဆံုမိၾကေသာအခါ အက်ိဳးအေၾကာင္းေကာင္းမေကာင္း ေမးျမန္းစံုစမ္းၾကသည္။
ရုပ္ရွင္ၾကည့္ခဲ့ရသူတစ္ဦးက ...
"ကေနာင္မင္းသားဆိုလိ္ု႕ ခန္႕ခန္႕ညားညား ေလးစားၾကည္ညိဳစရာ ဇာတိမာန္တက္စရာလူမ်ား ေတြ႕ရမလားမွတ္တယ္။ လတ္ဆတ္သတ္ေတာ့ ေတာက္တဲ့ေခါင္းေပါင္း ေပါင္းသလိုေျပာက္တိ ေျပာက္က်ားေတြ ဆင္ထားတာပဲ ေတြ႕ခဲ့ရပါကလား"
ဆိုင္ထဲမွ လူမ်ားမွာ တစ္၀ါး၀ါး တစ္ဟားဟား ပြဲက်သြားၾကေလ၏။

ေက်ာင္းအမီ လြယ္အိတ္ကိုယ္စီ တရြက္ဆြဲလ်က္ အေျပးသြားေနၾကေသာ ကေလးေတြကိုၾကည့္ရင္း လက္ဘက္ရည္ဆိုင္ထဲဏွိက္၊
"အလိုေလး သူငယ္ခ်င္းေက်ာင္းသားတဲ့၊ လြယ္လိုက္ရတဲ့ စာအုပ္ကေတာ့ ဘီေအတန္းအတြက္ စာတမ္းတင္ဖို႕ စာအုပ္ေတြကို ရွာရသလားမွတ္ရ" ဟု -
တစ္ေယာက္ကစလိုက္ရာ ...
"တို႕အိမ္နားက ကေလးလည္း အတန္းေမးေတာ့ ပထမတန္းတဲ့၊ က်က္လိုက္တဲ့စာကေတာ့ အလိုေလး ဆိတ္ၿခံထဲ က်ား၀င္ဆြဲသလားမွတ္ရ၊ ကၽြတ္္ကၽြတ္ကို ရိက္ေနပါကလား"
ဆိုင္ထဲတြင္ ရယ္ေမာသံမ်ား ညံသြားေလသည္။

ေမး။ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာပါတဲ့ရမ္ဆိုတာဘာပါလဲဟင္။

ဟိုတစ္ေန႔က FM ကေန သုေမာင္တင္ဆက္တဲ့" ေၾသာ္ ဒါနဲ႔ စကားမစပ္" အစီအစဥ္ကို ကၽြန္ေတာ္နားေထာင္လိုက္ရတယ ္။ အဲဒီမွာသူေျပာသြားတာက မိမိေမြးေန႕ေရာက္ရင္ လူေတြက (အထးူသျဖင့္ အနုပညာရွင္မ်ား၊ လူငယ္မ်ား ) ဘယ္ေနရာမွာ ေမြးေန႕ပြဲလုပ္မယ္ ၊ ေမြးေန႕ အထိမ္းအမွတ္ဘာလုပ္မယ္ ၊ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေတြနဲ႕ ေလွ်ာက္လည္မယ္.... စသည္ျဖင့္ေပါ့ေလ စိတ္ကူးၾကတယ္၊ လုပ္ၾကတယ္တဲ့ ။ အဲဒီေန႕မွာ ကိုယ္ေမြးတဲ့ အေမကို ကန္ေတာ့ဖို႕စဥ္းစားမိတဲ့လူ နည္းပါတယ္တဲ့ ၊ သူေျပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ အဲဒီရက္က မိမိေမြးေန႕ျဖစ္သလို ကိုယ့္အေမ ကိုယ္ေၾကာင့္ နာက်င္ခံစားရတဲ့ေန႕၊ ေသမင္းနဲ႕ စစ္ခင္းခဲ့တဲ့ေန႕၊ ေသမလိုျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ေန႕ လည္း ျဖစ္ပါတယ္တဲ့ ။ အဲဒါေလးကို သတိျပဳ ၿပီး ေမြးေန႕မွာအေမကို ကန္ေတာ့ၾကဖို႕ပါ၊ အေမ မရွိေတာ့တဲ့ လူေတြလည္း မိမိစိတ္ကမွန္းၿပီး ကန္ေတာ့ၾက ပါလို႕ သူကတိုက္တြန္းထားပါတယ္။

အဲဒါေလးကိုနားေထာင္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ေမေမ့ကို သတိရလိုက္တာဗ်ာ ၊မွတ္မွတ္ရရ ေမြးေန႕မွာ ေမေမ့ကို ကန္ေတာ့ျဖစ္တာဆိုလို႕29 နွစ္ေမြးေန႕တုန္းကတစ္ခါပဲ ရွိခဲ့တယ္။ ဦိးသုေမာင္ၾကီး ေျပာသလို စိတ္ကူးၿပီးကန္ေတာ့ျဖစ္တာေ တာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ အဲလိုလည္း မေတြးမိေသးဘူးေလ၊ ကၽြန္ေတာ္က ကိုယ့္ေမြးေန႕ကစၿပီး ကံေကာင္းေအာင္လို႕ အျပစ္ရွိသမွ်ေက်ပါေစလို႕ ဆုေတာင္းၿပီးေမေမ႕ကိုကန္ေတ ာ့တာ။ အဲဒီတုန္းက ၾကည္နႈးဖို႕ေတာ့ ေကာင္းတယ္၊ ေမေမဆုေပးတာ နားေထာင္ေနရတာကိုက စိတ္ခ်မ္းသာတယ္ေပါ့ေလ၊ တစ္ခါမွလည္း အဲလိုတစ္ေယာက္ထဲ မကန္ေတာ့ဖူးဘူး၊ သီတင္းကၽြတ္ေတြဘာေတြဆိုရင္ လည္း ေမေမ့ကို လာကန္ေတာ့တဲ့အမ်ဳိးေတြနဲ႕ပ ဲေရာၿပီး ကန္ေတာ့တာေလာက္ပဲရွိတာေလ၊ ေမြးေန႕မွာကန္ေတာ့လိုက္ၿပီ းေတာ့မွ "ငါ့ေမြးေန႕မွာ ငါ့အေမ ကိုကန္ေတာ့ရတယ္ "ဆိုတဲ့ feeling ေလးကို ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္သြားတာ၊ တျခားေန႕ေတြမွာကန္ေတာ့တာနဲ ႕ မတူနိုင္ဘူးလို႕ ေတာ့ထင္တာပဲေလ၊ ကိုယ့္ေမြးေန႕ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုအထူးျပဳတဲ့ေန႕၊ ေလာကႀကီးထဲ ကိုယ္ေရာက္လာတဲ့ အေၾကာင္း လူေတြကိုအသိေပးတဲ့ေန႕၊ အဲဒီေန႔မွာ ကိုယ္ရယ္လို႕ ျဖစ္လာေအာင္ေမြးေပးခဲ့တဲ့ အေမကို ကန္ေတာ့ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ခံစားရတဲ့ feeling ေလးေပါ့ေနာ္၊ ေျပာေတာ့မေျပာျပတတ္ဘူး၊ သာသာယာယာ ၿငိမ့္ၿငိမ့္ေလးပဲ၊ ေနာက္နွစ္ေတြမွာလည္း ေမြးေန႔ေရာက္ရင္ကန္ေတာ့မယ္ လို႕ ဆုံးျဖတ္ထားေပမယ့္ မကန္ေတာ့လိုက္ရပါဘူး၊ ကၽြန္ေတာ့္ေမြးေန႕ မေရာက္ခင္ ေမေမဆံုးသြားတယ္ေလ။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ဗ်ာ ........ ေမေမ ဆံုးတာ သံုးလျပည္တဲ့ေန႔က ကၽြန္ေတာ္ အသက္ သံုးဆယ္ ျပည္တဲ့ေန႕ပဲ၊ ေၾကကြဲတယ္ဆိုတာ စကားအျဖစ္သာၾကားဖူးတာ အဲဒီေန႔ကမွ ေၾကကြဲတယ္ဆိုတာ ျပည္႕ျပည္႕၀၀ ခံစားလိုက္ရတာ၊ တစ္ကယ့္ကို ေၾကေၾကကြဲကြဲ နင့္နင့္နဲနဲ ပဲ။

အဲဒီေန႕က ေမၿမိဳ႕မွာေရာက္ေနလို႕ေမေမ ့သံုးလျပည္႔ဆြမ္းကပ္အမွီ ရန္ကုန္ကို ျပန္ဆင္းရတာ၊ ဘာေျပာေကာင္းမလဲ........ ရန္ကုန္- မႏၲေလး လမ္းမေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ္တစ္ေယာက္တည္း ေတြးခ်င္တာေတြး ၿပီး မ်က္ရည္က်ခဲ့တာ၊(ကားေပၚမွာ အကုန္ အိပ္ေနၾကတာကိုး) ၊ရန္ကုန္- မႏၲေလးလမ္းေပၚမွာ မ်က္ရည္က်ရတာ နွစ္ခါ ရွိၿပီ၊ တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ့္အဘိုးဆံုးလို႕ မနက္ အသုဘ အမွီ ရန္ကုန္ ျပန္ ရတာ၊ ငိုတာေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒီလိုပဲေတြးၿပီး မ်က္ရည္က်ခဲ့တာ ( ကၽြန္ေတာ္က အေဖထက္ အဘိုးကို ပိုခ်စ္တဲ့လူေပါ့)၊ ေနာက္တစ္ေန႔ေတာ့ ေမေမ့သံုးလျပည္႕ေကာ၊ ကၽြန္ေတာ့္ေမြးေန႕ေကာ ေပါင္းၿပီး ဘုန္းႀကီးဆြမ္းကပ္တယ္.... ေမေမ့ကိုမွန္းၿပီးေကာင္းရာ ဘံုဘ၀ေရာက္ပါေစလို႕ ဆုေတာင္းၿပီး ကန္ေတာ့လိုက္တယ္၊ အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ ဘုန္းႀကီးကို လွဴရေပမယ့္ ေမေမ့ကိုကန္ေတာ့တုန္းကလိုေ တာ့ မၾကည္ႏူးဘူး၊ အရင္အလွဴ ေတြလုပ္တုန္းကလိုလည္း မခံစားရဘူး၊ ေမေမရွိစဥ္တုန္းကတည္းက ရထားတဲ့ အခြင့္အေရးကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ အသံုးမခ်မိခဲ့ဘူး၊ ကုသိုလ္ေတြရနိုင္ပါလ်က္နဲ႕ မယူမိခဲ့မိဘူး၊ ယူရေကာင္းမွန္း သိတဲ့အခ်ိန္က် ေတာ့ ကံတရားက အဲဒီအခြင့္အေရးကို ရုတ္သိမ္းသြားတယ္၊ ျပန္လုယူလို႕လည္း မရနိုင္ေတာ့ ဘူးေလ.........။

လူငယ္တစ္ဦးသည္ ကုမၸဏီတစ္ခုတြင္ အလုပ္စ၀င္ေလသည္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ထဲတြင္ သူသည္ ပညာအရည္အခ်င္း အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။

တစ္ေန႔တြင္ သူသည္ နားခိုရာ အေဆာင္ေနာက္ရွိ ငါးကန္တြင္ ငါးသြားမွ်ားေလသည္။ သူ၏ လက္ယာႏွင့္ လက္၀ဲဘက္တြင္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ႏွစ္ဦးက သူ႔ထက္ ေရာက္ႏွင့္ေနသည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးကို ေခါင္းညိတ္ျပံဳးျပျပီး စိတ္ထဲတြင္ "ရိုးရိုးဘဲြ႔ရထားတဲ့ လူေတြနဲ႔ ငါ့မွာ ေဆြးေႏြးစရာအေၾကာင္းမရွိ" ဟု စဥ္းစားမိသည္။

တေအာင့္ၾကာေသာ္ လက္ယာဖက္လူက ခါးေၾကာဆန္႔ရင္း ငါးမွ်ားတံကို ခ်ကာ ေရေပၚလမ္းေလွ်ာက္ျပီး မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ စည္းရိုးျခားထားေသာ နားေနေဆာင္သို႔ အေပါ့အပါးသြားေလသည္။ ထိုလူ ေရေပၚေလွ်ာက္သြားသည္ကို ၾကည့္ျပီး လူငယ္မွာ ကိုယ့္မ်က္စိကိုယ္ မယံုႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္မိသည္။ အျပန္တြင္ သူသည္ ထိုနည္းအတိုင္း ေရေပၚလမ္းေလွ်ာက္ျပီး ျပန္လာသည္။ လူငယ္မွာ ဘာေၾကာင့္ ေရေပၚလမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္သည္က ို ေမးခ်င္ေသာ္လည္း "ငါကသူတို႔ထက္ ပညာတတ္တယ္" ဆိုျပီး ပညာမာန္ႏွင့္ သြားမေမးခဲ့ေခ်။

တေအာင့္အၾကာတြင္ လက္၀ဲဘက္လူကလည္း ထိုနည္းအတိုင္း ေရေပၚလမ္းေလွ်ာက္ျပီး အေပါ့အပါး သြားေလသည္။ "သိုင္းတတ္တဲ့ ကုမၸဏီထဲ ငါေရာက္ေနပါလား.. မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးေလ" လူငယ္မွာ မူးေမ့မတတ္ အံ့ၾသမိသည္။

ခဏအၾကာတြင္ လူငယ္မွာ အေပါ့အပါးသြားခ်င္လာသည္။ ငါးကန္ကိုပတ္ျပီး နားေနေဆာင္သို႔ (၁၀)မိနစ္ခန္႔ လမ္းေလွ်ာက္ရဦးမည္။ ထိုသူႏွစ္ဦးကိုလည္း မေမးခ်င္။ ေအာင့္ႏိုင္သမွ် ေအာင့္ျပီး မေအာင့္ႏိုင္သည့္အဆံုး လူငယ္သည္ "သူတုိ႔ေတာင္ လုပ္ႏိုင္ေသးရင္ ငါက ဘာလို႔ မလုပ္ႏိုင္ရမလဲ" ဟု ေတြးျပီး ေရေပၚသို႔ ေျခလွမ္း လွမ္းလိုက္သည္။ လွမ္းလိုက္သည္ႏွင့္ ေရထဲသို႔ ျပဳတ္က်သြားေလသည္။ ေဘးက လူႏွစ္ေယာက္က အျမန္ဆယ္ျပီး ဘယ္လို႔ ေရထဲခုန္ခ်ရသလဲဟု ေမးေလသည္။

"ခင္ဗ်ားတို႔က်ေတာ့ ေရေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္တယ္ ဘာလို႔လဲဟင္" လူငယ္ႏွစ္ဦးမွာ ရယ္ရင္း "ငါးကန္ထဲမွာ တံတားတစ္ခုရွိတယ္။ ေရွ႔ႏွစ္ရက္က မိုးရြာလို႔ တံတားျမဳပ္သြားခဲ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က တံတားေနရာကို သိလို႔ အခုလို ေလွ်ာက္သြားႏိုင္တာပါ။ ဘာျဖစ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို မေမးတာလဲဗ်ာ" ဟု ျပန္ေျဖေလသည္။

ေက်ာင္းျပီးလို႔ ျပင္္ပအလုပ္ စ၀င္ျပီခ်ိန္တြင္ ဘာႏွင့္ပဲ ေက်ာင္းျပီးခဲ့ျပီးခဲ့ အလုပ္အေတြ႔အၾကံဳ၏ စိန္ေခၚျခင္းကို ရင္ဆိုင္ရစျမဲပင္။ ထိုအေတြ႔အၾကံဳမ်ားသည္ ေက်ာင္းသခၤန္းစာထဲတြင္ သင္ယူလို႔ မရႏိုင္ေပ။ ထိုအေတြ႔အၾကံဳမ်ားသည္ အျမဲမျပတ္ သင္ယူေလ့လာျခင္း၏ ရလဒ္ပင္ျဖစ္သည္။

"သူတို႔ထက္ငါ ရာထူးပိုၾကီးတယ္။ သူတို႔ထက္ ငါဘဲြ႔ဘယ္ႏွစ္ခု ရထားတယ္။ သူတို႔ထက္ ငါစာပိုဖတ္တယ္။ ပိုေတာ္တယ္။ ........" စသည္ျဖင့္ ပညာမာန္ တက္ေနရာမလိုေပ။ အေတြ႔အၾကံဳရွိသူကို ေလးစားျပီး ပညာရွိသူကို ခ်ည္းကပ္ရမည္ပင္။

တစ္ေန႕ ဆရာ၀န္ဆီသို႕ လူနာ (၁) ေယာက္ေရာက္လာသည္။

လူနာ - ဆရာ၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို ကုေပးပါဦး ဆရာ။
ဆရာ၀န္ - ဘာျဖစ္လို႕တုန္း။
လူနာ - ကၽြန္ေတာ့္မွာ ေရာဂါ (၁) ခုျဖစ္ေနလို႕ပါ ဆရာ။
ဆရာ၀န္ - ဘာေရာဂါတုန္းကြ။
လူနာ - ကၽြန္ေတာ္ ညတိုင္းအိပ္မက္မက္တယ္။ အိပ္မက္ထဲက လူႀကီး (၁) ေယာက္က လာလာေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ရွဴးရွဴးေပါက္ရေအာင္ဆိုၿပီး လာလာေျပာေနေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လဲ အျပင္မွာ တစ္ကယ္ေပါက္ခ်မိေရာဗ်ာ။

၁။ Ego Love

ဒီအမ်ိဳးအစားက ေတာ့ အတၱဆန္တဲ့အခ်စ္မ်ိဳးလို႕ေျပာလို႕ရပါတယ္။ အခ်စ္ဆိုတာ ရယူပိုင္ဆိုင္ျခင္းလို႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့သူေတြေပါ့။ ကိုယ္ခ်စ္တဲ့သူကို ကိုယ့္ေဘးမွာပဲေခၚထားခ်င္တယ္။ မ်က္စိေအာက္က အေပ်ာက္မခံခ်င္ဘူး။ သ၀န္တိုေနတယ္ ခ်စ္သူကကိုယ့္ကိုပဲ ကရုစိုက္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ အဲဒါ ego love ျဖစ္ေနပါျပီ။ အဲဒီလိုလူေတြက ခ်စ္သူကို စိတ္ဆိုးလြယ္တယ္။ သူက ငါ့ကို ငါခ်စ္သေလာက္ မခ်စ္ဘူးဆိုတဲ့အေတြးမ်ိဳး ခဏခဏ၀င္တတ္ပါတယ္။ အမွားဆိုရင္ ေသးေသးေလးေတာင္ သည္းမခံတတ္ၾကပါဘူး။ အခ်စ္ၾကီးျပီး အမ်က္ၾကီးတယ္ဆိုတဲ့လူစားမ်ိဳးေတြလဲပါတယ္ေပါ့။

၂။ One-sided Love

ဒီအမ်ိဳးအစားက ကိုယ္ကပဲခ်စ္ေနခ်င္တယ္။ အရာရာေပးဆပ္ေနခ်င္တယ္။ အေကာင္းဆံုးေတြ လုပ္ေပးခ်င္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ဖက္လူက ကိုယ္လုပ္ေပးေနတာေတြကို လိုခ်င္ရဲ႕လားဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွမစဥ္းစားပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ တစ္ခါတစ္ခါ တစ္ဖက္လူက စိတ္က်ဥ္းက်ပ္တာေတြ စိတ္ရႈပ္တာေတြခံစားရတတ္ပါတယ္။ အတြဲတစ္တြဲမွာ တစ္ေယာက္က အဲဒီလိုျဖစ္ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ မၾကာခင္မွာ ဆက္ဆံေရးက အက္ေၾကာင္းထင္လာတတ္ပါတယ္။

၃။ Blind Love

ဒီလိုအခ်စ္အမ်ိဳးအစားကို...စိတ္ကစားတာလို႕လဲေခၚႏိုင္ပါတယ္။ အခ်စ္မွာမ်က္စိမရိွဘူးလို႕ ေျပာေနၾကတဲ့သူေတြေပါ့။ အရာရာကို ရင္ဆိုင္ရဲလာမယ္ သူ႕အတြက္နဲ႕ အရာရာကို စြန္႕လႊတ္ရဲတဲ့ စိတ္ေတြ၀င္လာမယ္။ ဒါဆိုရင္ blind love ျဖစ္ေနပါျပီ ျဖစ္သင့္မျဖစ္သင့္ လုပ္သင့္မသင့္ေတြလဲ မစဥ္းစားမိေတာ့ဘူးေလ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအခ်စ္မ်ိဳးက ၾကာၾကာမခံပါဘူး။ အခ်စ္ေတြေပ်ာက္သြားတဲ့အခ်ိန္မွ ကိုယ္လုပ္မိတာေတြအတြက္ ေနာင္တရေနတတ္ပါတယ္။

၄။ True love

ေနာက္ဆံုးအမ်ိဳးအစားပါ။ ေမတၱာလို႕လဲေခၚႏိုင္တယ္ေပါ့၊ ေအးခ်မ္းတဲ့အခ်စ္လို႕ေျပာလို႕ရပါတယ္။ ေပးဆပ္ျခင္းနဲ႕လဲ မေက်ကြဲရဘူး။ ရယူလိုျခင္းအတြက္လဲ မပူေလာင္ရတဲ့အခ်စ္မ်ိဳးပါ။ ဒီလိုအခ်စ္မ်ိဳးကေတာ့ အင္မတန္ရွားပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ကို တစ္ျခားဘာကိုမွမၾကည့္ပဲ သူျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ခ်စ္ေနတဲ့အခ်စ္မ်ိဳးပါ။ အသဲကြဲတယ္ဆိုတာလဲမရိွဘူး။ သူနဲ႕မေပါင္းရလဲ ဘာမွမျဖစ္ပဲ တစ္သက္လံုး စိတ္ထဲမွာထားျပီး ခ်စ္သြားႏိုင္တဲ့အခ်စ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ တစ္ခ်ိဳ႕က ၅၂၈ ေမတၱာနဲ႕ေတာင္ မွားတတ္ၾကပါတယ္။

အေပၚမွာေရးခဲ့တဲ့အခ်စ္ေလးမ်ိဳး မွာ Ego Love နဲ႕ One-sided Love က နည္းနည္းဆင္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕က တစ္ခါတစ္ေလ Blind Love ကို True Love နဲ႕ လဲမွားတတ္ၾကပါတယ္၊ ဆင္တာကိုး၊
မတူကေတာ့ Blind Love ကလြယ္လြယ္နဲ႕ေပ်ာက္သြားတတ္ျပီး True Love ကေတာ့ ႏွစ္ေတြဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ မေပ်ာက္သြားတတ္ပါဘူး။

အဲဒါေၾကာင့္ ခ်စ္မိျပီဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးသပ္ႏိုင္ျပီး ရင္ဆိုင္ရမယ့္ျပသနာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ၾကပါေစ။ ။

လကၡဏ ေဗဒ ဆရာၾကီး ဦးစံတင္ေအာင္ (ေရႊဘို) အားအိႏၵိယ ႏိုင္ငံ၊ ကိုးလ္ကတၱားျမိဳ႕၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမွဴ႕ အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕မွ လကၡဏာ ပညာ ပါရဂူဘြဲ႕ Ph.D (Palmistry)ခ်ီးျမွင့္ ခံရျခင္း အတြက္ ဂုဏ္ျပဳပြဲ အခမ္းအနားတြင္ အမွတ္တရ ထုတ္ေ၀ေသာလက္ကမ္း စာအုပ္ငယ္ေလး ထဲမွ " မေအာင္ျမင္ျခင္း အေၾကာင္းအရင္း (၄၅)ခ်က္္"ကို ကူးယူ ေဖာ္ျပပါသည္။

၁။ တိက်ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိျခင္း။

၂။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျပီး ေမြးရာပါ ကိုယ္အဂၤ ါမ်ား မတင့္တယ္ မဖြယ္ မရာ ရွိျခင္း။

၃။ အျခားသူမ်ား၏ အေရးအခင္းမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ တတ္ေသာ ထူးဆန္းသည့္ အက်င့္ရွွိျခင္း။

၄။ မိမိ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ပက္သက္ျပီး လံုေလာက္ေသာ ျပင္ဆင္မွဴ႕ မရွိျခင္း။

၅။ ကိုယ္တိုင္ စည္းကမ္းေသ၀ပ္မွဴ႕ မရွိျခင္း။

၆။ မိမိ၏ တိုးတက္ေရးႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအေပၚ အေရးမစိုက္ျခင္း၊ စိတ္ ၀င္စားမွဴ႕ မထားျခင္း။

၇။ အလယ္ အလတ္ တန္းစား အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ ေရာက္ရွိရန္ မွန္းဆေသာ ၾကီးျမင့္စိတ္ မရွိျခင္း။

၈။ က်န္းမာေရးကို အေလးမထား၊ ဂရုမစိုက္ျခင္း။

၉။ ငယ္စဥ္ ဘ၀က ပတ္၀န္းက်င္၏ မေကာင္းမွဴ႕ အရွိန္အ၀ါမ်ား ရိုက္ခတ္မွဴ႕ဒဏ္ ခံခဲ့ရျခင္း။

၁၀။ စတင္ထားေသာ အလုပ္ကိစၥကို ျပီးဆံုးသည္ အထိ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ ဇြဲမရွိျခင္း။

၁၁။ အဖ်က္စိတ္ထားမ်ား လက္ခံ က်င့္သံုးေနျခင္း။

၁၂။ စိတ္ထိခိုက္ လွဴပ္ရွားမွဴ႕မ်ားအေပၚ ထိမ္းခ်ဳပ္ ကြပ္ကဲမွဴ႕ မျပဳႏိုင္ျခင္း။

၁၃။ မိမိက ဘာမွ် မေပးပဲ ႏွင့္ သူတပါးထံမွ ရယူလိုေသာ ဆႏၵ ထားရွိျခင္း။

၁၄။ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္း မရွိျခင္းႏွင့္ အရာရာကို တိက်မွဴ႕ မရွိျခင္း။

၁၅။ တစ္စံု တစ္ခုကို ျဖစ္ေစ၊ ထို႕ထက္ မ်ားမ်ားကို ျဖစ္ေစ မလုပ္ရဲ မကိုင္ရဲဘဲ အျမဲ ေၾကာက္ရြံ႕စိတ္ ရွိေနျခင္း။ ၇ မ်ိဳး ၇ွိသည္။
(က) ဆင္းရဲ ပင္ပမ္းမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(ခ) ေ၀ဖန္ ျပစ္တင္ ခံရမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(ဂ) မက်န္းမမာ ျဖစ္မည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(ဃ) ခ်စ္ခင္မွဴ႕ မ်ား ပ်က္ျပားမည္ ၊ ခ်စ္ခင္သူမ်ား ဆံုးရွံဳးမည္းကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(င) အသက္ၾကီးရင့္ အိုမင္းမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(စ) လြတ္လပ္ခြင့္ ဆံုးရွံဳးမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း။
(ဆ) ေသရမည္ကို ကို ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း တို႕ ျဖစ္သည္။

၁၆။ အိမ္ေထာင္ျပဳရာတြင္ အိမ္ေထာင္ဖက္ အေရြးမွားျခင္း။

၁၇။ အလုပ္အကိုင္၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံသူ အေရြးမွားျခင္း။

၁၈။ မေတာ္ တဆ ျဖစ္မလားဟု ေတြးေတာ စိုးရိမ္မွဴ႕ လြန္ကဲျခင္း။

၁၉။ အလုပ္ အကိုင္၊ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းျပဳ မွဴ႕ အေရြးမွားျခင္း။

၂၀။ မိမိ၏ အခိ်န္ႏွင့္ အားမ်ား ဆုတ္ယုတ္ပ်က္ျပားမွဴ႕ ျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္အာရံု စူးစိုက္ ထိမ္းခ်ဳပ္ရန္ အားမထုတ္ျခင္း။

၂၁။ ၀င္ေငြႏွင့္ ထြက္ေငြကို စာရင္းဇယား စီမံခ်က္ မထားျခင္း၊ မဆင္မျခင္ မထိမ္းခ်ဳပ္ပဲ သံုးစြဲျခင္း။

၂၂။ မိမိကုိယ္ပိုင္ အခ်ိန္ကို စာရင္းဇယားဆြဲ၍ မွန္ကန္ အက်ိဳးရွိစြာ မသံုးတတ္ျခင္း။

၂၃။ စိတ္၀င္စားမွဴ႕၊စိတ္အားထက္သန္မွဴ႕တို႕အေပၚ ထိမ္းခ်ဳပ္ကြပ္ကဲမွဴ႕ မျပဳျခင္း။

၂၄။ စိတ္ရွည္ သီးခံႏိုင္စြမ္း မရွိျခင္း။

၂၅။ လူအမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ မွ်တ မွန္ကန္မွဴ႕ မရွိျခင္း၊ သဟ ဇာတ စိတ္ႏွင့္ မပူးေပါင္းျခင္း။

၂၆။ ရသင့္ ရထိုက္သည္ကို အေျခမခံ အေၾကာင္းမျပဳ ၊ ထိုက္သင့္ေသာ ၾကိဳးပမ္းမွဴ႕ မပါပဲ တန္ခိုး၊ အာဏာ၊ ၾကြယ္၀မွဴ႕မ်ား လိုခ်င္တပ္မက္ေမာလြန္းျခင္း။ ( တန္ရာတန္ရာ မမွန္းပဲအေခ်ာင္လိုခ်င္လြန္း၊ ေလာဘၾကီးလြန္းျခင္း)

၂၇။ သစၥာ မရွိ၊ သစၥာတရား မဲ့ျခင္း။

၂၈။ မာနၾကီး ဘ၀င္ျမင့္ျခင္း ၊ ၀ါၾကြားအထင္ၾကီးျခင္းမ်ားကို ထိမ္းခ်ဳပ္ ကြပ္ကဲမွဴ႕ မျပဳႏိုင္ျခင္း။

၂၉။ တစ္ကိုယ္ေကာင္း ဆန္လြန္း၊ တစ္ကိုယ္ေကာင္း စိတ္ၾကီးျခင္း။

၃၀။ မိမိသိျပီးသား အမွန္တရားအေပၚ အေျခမခံပဲ၊ ၀င္ေရာက္စပ္စု အၾကံေပးျခင္း။( မိမိ အမွန္တကယ္ မသိေသာ ကိစၥမ်ားကို ၀င္ေရာက္ စပ္စု အၾကံေပးျခင္း)

၃၁။ ျဖစ္ႏိုင္ရာ ျဖစ္တန္ရာကို မၾကံစည္ မၾကည့္ျမင္တတ္ျခင္း။

၃၂။ အရည္အခ်င္း၊ အေတြ႕အၾကံဳ၊ ဗဟုသုတ ရွိသူမ်ားႏွင့္ ၾကီးျမင့္စိတ္ မဖြဲ႕ျခင္း၊ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း။ (အရည္အခ်င္း၊ အေတြ႕အၾကံဳ၊ ဗဟုသုတ ရွိသူမ်ားကို အားက်စိတ္၊ အတူပူးပါင္းလုပ္ကိုင္ လိုစိတ္ မရွိျခင္း၊ မပူးေပါင္းျခင္း)

၃၃။ အနႏၱ ဥာဏ္ပညာရွင္ ရွိသည္ကို အသိအမွတ္ မျပဳ၊ ဥာဏ္ေတာ္ ရွင္၏ အင္အာကို မိမိႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေအာင္ ရယူသံုးစြဲျခင္း မျပဳျခင္း။ (ပညာရွိကို မမွီ၀ဲ မဆည္းကပ္ျခင္း)

၃၄။ ညစ္ညမ္း-ရိုင္းစိုင္း- ဆိုးသြမ္းေသာ စကားမ်ား ေျပာဆိုျခင္း။

၃၅။ စဥ္းစား ဆင္ျခင္မွဴ႕ မျပဳပဲ စကားေျပာဆိုျခင္း ၊ စကားမ်ားလြန္းျခင္း။

၃၆။ သူတပါးပိုင္ ပစၥည္းမ်ား တပ္မက္ေမာျခင္း။

၃၇။ အခ်ိန္ဆြဲျခင္း ၊ဖင့္ႏႊဲေလးကန္မွဴ႕ အက်င့္ရွိျခင္း။

၃၈။ အေၾကာင္း တစ္စံု တစ္ရာ မရွိဘဲ သူတပါး မေကာင္းသတင္း မ မွန္ မကန္ လုပ္ၾကံ ေျပာဆိုျခင္း။

၃၉။ စိတ္တန္ခိုး အင္အားမ်ားႏွင့္ စိတ္၏ သေဘာသဘာ၀မ်ားကို နားမလည္ျခင္း၊ မလုပ္ေဆာင္တတ္္ျခင္း။

၄၀။ တိက်ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိ၍ ကိုယ္တိုင္ဦးေဆာင္ တီထြင္ လုပ္ကိုင္မွဴ႕ မျပဳ တတ္ျခင္း။

၄၁။ တိက်ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မရွိ၍ မိမိကိုယ္ ကို အားထားယံုၾကည္စိတ္ မရွိျခင္း။

၄၂။ ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ ၊ ခင္မင္ဖြယ္ရာ၊ ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာ ရုပ္အဆင္း အဂၤါ မရွိျခင္း။

၄၃။ လာလတၱံ႕ေသာ အခ်ိန္ကာလအေပၚ မိမိ အေပါင္းးအသင္း ၊ မိမိလူမ်ိဳး၊ မိမိ ကိုးကြယ္ရာ ဘုရားအေပၚ ယံုၾကည္မွဴ႕ မရွိျခင္း။

၄၄။ ထိမ္းခ်ဳပ္ ကြပ္ကဲမွဴ႕ မပါပဲ ၾကံစည္ျခင္း၊ မိမိစိတ္တန္ခိုး အင္အား ကို တိုးတက္ေအာင္ မျပဳလုပ္ျခင္း။

(မူရင္း စာတြင္ နံပတ္ ၁၇ ႏွင့္ ၁၉ အခ်က္ ႏွစ္ခုက ထပ္သြား၍ ျဖဳတ္ခ်န္ထားခဲ့ ပါသည္။ လက္သဲကြင္း ထဲမွ စာသားမ်ားသည္ နားလည္သလို လြယ္ကူေအာင္ ေရးထားျခင္း မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။)

၁။ သူငယ္ခ်င္းေတြ စုေဆာင္းပါ။
ကိုင္းကြ်န္းမွီ ကြ်န္းကိုင္းမွီ သူငယ္ခ်င္းေတြက ဘဝမွာ မရွိမျဖစ္သူေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔က ေႏြးေထြးတဲ့ အေႏြးထည္တစ္ထည္နဲ႔ တူတယ္။ သူတို႔ကို ကိုယ့္ရဲ႕အက်င့္စရိုက္၊ စိတ္ေနသေဘာထားနဲ႔ လဲလွယ္ခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းေကာင္းတန္ဖိုးထားရမယ္။
ခုခ်ိန္ထိ ကိုယ့္ဖံုးစာအုပ္ထဲမွာ ဆက္သြယ္ရမယ့္လူ နည္းေနေသးတယ္ဆိုရင္ စိတ္တူကိုယ္တူ သူငယ္ခ်င္းေတြကို စုေဆာင္းဖို႔ အခ်ိန္မေႏွာင္းေသးပါဘူး။

၂။ လက္လြတ္တတ္ဖို႔ သင္ယူပါ။
ဒီအသက္အရြယ္က မရင့္က်က္လို႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ဘဝမွာ အခ်စ္တစ္ခု၊ ကံတရားတစ္ခု၊ ကိစၥတစ္ခုကို ရယူပိုင္ဆိုင္ဖို႔ ကိုယ္ခြန္အားမဲ့ခဲ့တဲ့အခါ လက္လြတ္တတ္ဖို႔ သင္ယူရပါလိမ့္မယ္။ ဒါကလည္း ေနာက္ထပ္ အသစ္တစ္ခုကို စမ္းသပ္ဖို႔ ကိုယ့္အတြက္
အခြင့္အေရး ေပးလိုက္သလိုပါပဲ။ ယံုၾကည္မႈ၊ သတိၱ၊ ၾကိဳးစားမႈေတြ ရွိခ့ဲမယ္ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္မႈက ကိုယ့္အတြက္ပဲျဖစ္တယ္။

၃။ အၾကင္နာ ေမတၱာကို မ်ဳိးပြားပါ။
ကိုယ့္ထက္ ဒုကၡေရာက္ေနသူ၊ ကိုယ့္ထက္ ထိခိုက္နာက်င္ေနသူကို ဒီေလာကၾကီးရဲ႕ အလွအပနဲ႔ ေနေရာင္ျခည္ကို ခံစားႏိုင္ေအာင္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီပါ။ ဒီလိုအၾကင္နာေမတၱာေတြကို မ်ဳိးပြါးပါ။ ကိုယ္သတိမမႈမိခ်ိန္ အဲဒီအၾကင္နာေတြကေန လွပတဲ့
ပန္းပြင့္ေတြ ဖူးပြင့္လာပါလိမ့္မယ္။ အသံုးဝင္တဲ့ အီးေမးလ္တစ္ေစာင္၊ စာတစ္ပုဒ္၊ တစ္ပိုဒ္ကလည္း အၾကင္နာေတြကို မ်ဳိးပြါးတာပဲျဖစ္တယ္။

၄။ ဂီတကို ႏွစ္သက္ပါ။
ဂီတတစ္မ်ဳိး သို႔မဟုတ္ တူရိယာတစ္ခုကို တီးတတ္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဂီတကကိုယ့္စိတ္ကို ေဆးေၾကာေပးသလို ကိုယ့္မွတ္ဥာဏ္၊ အေတြးေတြကို ပိုပြင့္ေစတယ္။ ကိုယ္ထင္မွတ္မထားတဲ့ ဆိတ္ျငိမ္ျခင္းေတြကို သယ္ေဆာင္လာေပးတယ္။ ဘဝအတြက္ ခံစားမႈရသာေပါင္းစံု သယ္လာေပးတယ္ဆိုရင္ ပိုမွန္လိမ့္မယ္။

၅။ ေသာကႏွစ္မ်ဳိးကို ေရွာင္ပါ။
ပထမေသာက, က လိုတာမရတဲ့ ေသာက၊ ဒုတိယက အခ်စ္ေၾကာင့္ ခံစားရတဲ့ေသာက...ဒီေသာကေတြကို ဖုန္ေတြသုတ္သင္သလို စိတ္အိမ္ထဲက လွဲက်င္းထုတ္ပစ္ပါ။ ကိုယ့္ဟာမွန္ရင္ ကိုယ္စီ ေရာက္လာပါလိမ့္မယ္။

၆။ ခံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ သင္ယူပါ။
တစ္ခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကို လံုးဝ အစျပန္ေဖာ္လို႔မရေအာင္ ေမ့ထားသင့္တယ္။ အခက္အခဲတစ္ခုၾကံဳခဲ့တိုင္း ရင့္က်က္ၾကီးျပင္းဖို႔ အသိဥာဏ္တစ္ခုတိုးတယ္လို႔ ထင္မွတ္ပါ။ တစ္ခ်ဳိ႕ ထိခိုက္နာက်င္မႈနဲ႔ စိတ္ဆင္းရဲမႈေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ သင္ယူပါ။
ဒီအသက္အရြယ္က ကေလးေလးတစ္ေယာက္လို႔ အသံထြက္ ေအာ္ငိုသင့္တဲ့ အရြယ္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။

၇။ သူ႔ေက်းဇူးကို သိတတ္ပါ။
အသုဘတစ္ခါ ပို႔ျပီးတိုင္း သခၤါရတစ္ခါ ရတတ္ၾကတယ္။ တစ္ခါဖ်ားနာတိုင္း ပိုတန္ဖိုးထားရ ေကာင္းမွန္း သိေတာ့တယ္။ ေက်းဇူးတရားကို မိနစ္၊ စကၠန္႔တိုင္းသတိရသင့္တယ္။ ေက်းဇူးတရားက ကိုယ့္ေဘးက လူေတြကို တန္ဖိုးထားေစသလို ေလာဘ၊ အတၱနဲ႔ျငင္းခုန္ျခင္းေတြကို ေျပျငိမ္းေစတယ္။ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းရဲ႕ ရင္းျမစ္ဆိုရင္ပိုမွန္လိမ့္မယ္။

၈။ အလုပ္ကို ျမတ္ႏိုးပါ။
အလုပ္က လက္ဖက္ရည္ေသာက္၊ စကားထိုင္ေျပာရတာေလာက္ မလြယ္ကူေပမယ့္ ကိုယ့္ရဲ႕အသိဥာဏ္နဲ႔ ခြန္အားကို ဆန္းစစ္ေပးေနတာျဖစ္တယ္။ ကိုယ့္တန္ဖိုးနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈကို ခံစားေစတယ္။

၉။ သင္ယူျခင္းမွာ မျငီးေငြ႔ပါနဲ႔။
စာဖတ္တယ္၊ သင္ယူတယ္ဆိုတာ အသိဥာဏ္၊ ဗဟုသုတေတြနဲ႔ ကိုယ္စကားစျမည္ ေျပာေနသလိုပါပဲ။ တစ္ႏွစ္ကို စာအုပ္(၅ဝ)အုပ္ ဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ အသိဥာဏ္၊ နားလည္စြမ္းေတြ။

၁၀။ အားကစားလုပ္ပါ။
ပိုေနတဲ့အခ်ိန္ကို အသံုးခ်ပါ။ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ခံစားပါ။ ပ်င္းလို႔တက္တဲ့ဝိတ္ေတြ မရွိႏိုင္သလို အရြယ္လည္း ႏုပ်ဳိက်န္းမာေစပါတယ္။

၁။ အေရးမပါတာေတြကို ေဘးဖယ္ထားလိုက္ပါ။ အဲဒီ အေရးမပါတာေတြဆိုတဲ့ အရာေတြထဲမွာ အသက္ရယ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ရယ္၊ အရပ္အျမင့္ရယ္လည္းပဲ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြရွိတာပဲ။ ဒီကိစၥအတြက္ ပူေနစရာ မလိုပါဘူးဗ်ာ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆရာ၀န္ေတြကို မ်ားမ်ားေလးေပးရတာေပါ့ေလ။

၂။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ပဲ ေပါင္းပါ။ တစ္ခ်ိန္လံုး ညည္းညဴေနျခင္းက သင့္ကိုဖ်က္ဆီးေနရာ ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ သင္ကိုယ္တိုင္လည္း ညည္းညဴေနတတ္သူတစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဒီအခ်က္ကေလးကို သတိရလိုက္ပါေနာ္။

၃။ အၿမဲတမ္း သင္ယူေလ့လာေနပါ။ ကြန္ပ်ဴတာအေၾကာင္း၊ ဥယ်ာဥ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္းအေၾကာင္း၊ လက္မႈပညာအေၾကာင္း၊ ဘာကိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ယူေလ့လာေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို ဘယ္ေတာ့မွ အနားမေပးပါနဲ႔။ စကားပံုေတာင္ ရွိေသးတယ္ မဟုတ္လား.. ဘာတဲ့ An idle mind is the devil's workshop တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ကေတာ့ The devil's name is Alzheimer's! ပဲေပါ့။

၄။ ရိုးရိုးေလးေတြနဲ႔ပဲ ေနတတ္ေအာင္ႀကိဳးစားၾကည့္ပါ။

၅။ ရယ္ေမာပါ၊ အၾကာႀကီး က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ကို ရယ္ေမာပလိုက္ပါ။ ရယ္လြန္းလို႔ ပင့္သက္ရိႈက္ရတဲ့အထိကိုေပါ့။ သင့္မွာ သင့္ကို ရယ္ေမာေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ လုပ္တတ္တဲ့ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္သာရွိမယ္ဆိုရင္ သူနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနလိုက္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

၆။ သင္ခ်စ္တတ္တဲ့ အရာေတြသင့္အနားမွာ ရွိေနပါေစ။ သင့္မိသားစု၊ သင္ခ်စ္တဲ့ တိရစၦာန္၊ သင္၀ါသနာပါတဲ့အလုပ္၊ သင္ႏွစ္သက္တဲ့ သီခ်င္းေတြ ဘာပဲျဖစ္ေန ျဖစ္ေန ဒါေတြနဲ႔အတူ ရွိေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သင္နားခိုဖို႔ ေနရာတစ္ေနရလည္း
ရွိေနရမယ္ေနာ္။ ေနာက္ၿပီး ဘုရားသခင္နဲ႔လည္း တည့္ေအာင္ေနေပါ့ဗ်ာ။

၇။ မ်က္ရည္က်ေလာက္တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳးေတြ ႀကံဳလာခဲ့ရင္.. ႀကံ့ႀကံ့ခံပါ၊ ၀မ္းနည္းပူေဆြးေနလိုက္ပါ၊ ၿပီးရင္ေတာ့ စိတ္ထဲကေန ထုတ္လိုက္ပါေတာ့။ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ကိုယ္နဲ႔အတူရွိေနမွာက ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲေလ။ ဒီေတာ့ ကိုယ္အသက္ရွင္ေနစဥ္ အတြင္းမွာ ရွင္သန္ေအာင္ ေနထိုင္ပါ။

၈။ ကိုယ့္အသက္ကိုယ္ တန္ဘိုးထား ျမတ္ႏိုးပါ။ က်န္းမာေရး မေကာင္းရင္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရမွာေပါ့။ မၾကာခဏေနမေကာင္း ျဖစ္ေနရင္လည္း ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္တတ္ရမယ္ေလ။ အင္း.. ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဘယ္လိုမွ
မကယ္ႏိုင္တဲ့ အဆံုးေတာ့ တစ္ျခားသူေတြရဲ႕ အကူအညီကို ယူရေတာ့မွာပါပဲ။

၉။ မသြားခ်င္တဲ့ ခရီးေတြကို မသြားနဲ႔ေလ။ ေမာလ္ေတြကို ေရွာ့ပင္ထြက္ပါ။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို သြားလည္ပါ။ ေနာက္.. တစ္ျခားေသာ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္ေတြထိေတာင္ ေရွာ့ပင္ထြက္လိုက္ပါအံုး။ ဒါေပမယ့္.. စိတ္လြတ္ကိုယ္လြတ္မဟုတ္တဲ့.. စႏိုးစေနာင့္ ခရီးမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ေလ။

၁၀။ ကိုယ္ခ်စ္တဲ့ သူေတြကို အသက္ရွင္ေနတုန္း၊ အခြင့္အေရးရတုန္းမွာ ခ်စ္တယ္လို႔ ဖြင့္ေျပာလိုက္ပါ။

ေ၀လငါးဆိုတာဘာလဲ။

ေ၀လငါးေတြဟာ ေရထဲမွာေနေပမယ့္လို႕ “ငါး” မ်ိဳးႏြယ္စုထဲမွာမပါပါဘူး။ သူတို႕ေတြဟာ ေရေန-ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ပင္လယ္ထဲ၌ေနထိုင္ျခင္း

ေ၀လငါးမ်ားဟာ အလြန္ႀကီးၿပီး ဥာဏ္အလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ ေရေန-ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ား ျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႕ေတြဟာ ေလကို အျခားေရေနသတၱ၀ါေတြလို ပါးဟပ္ကေနမရွဴဘဲ သူတို႕ရဲ႕ေက်ာကသီးျခားအသက္ရွဴေပါက္(blowhole) မွ အဆုပ္ထဲကိုေရာက္ေအာင္ ရွဴသြင္းပါတယ္။ ေ၀လငါးေတြမွာ ေရထဲမွာသြားလာရေအာင္ လြယ္ကူဖို႕ ေခ်ာေမာႏူးညံ့တဲ့ ခႏၼာရွိၾကပါတယ္။ ေ၀လငါးမ်ားဟာ သူတို႕တစ္ဘ၀လံုးကို ပင္လယ္ထဲမွာဘဲ ေနထိုင္ေသာက္စားၾကတဲ့ တစ္မ်ိဳးထဲေသာ ေရေန-ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ား (ေရႏြား - manatees မွလြဲ၍) ျဖစ္ၾကပါတယ္။

အျခားႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ားသကဲ့သို႕-

- ေ၀လငါးေတြဟာ ေလကိုအဆုပ္ထဲသို႕ ရွဴသြင္းၾကတယ္၊

- သူတို႕ေတြရဲ႕ကုိယ္မွာလည္း အေမြးေတြရွိၾကတယ္ (အျခားကုန္းသတၱ၀ါေတြထက္ အလြန္နည္းပါးၿပီး အေကာင္ႀကီးေတြမွာ အေမြးကို မျမင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပါဘဲ)၊

- ေ၀လငါးေတြက ေသြးေႏြးသတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ၾကတယ္ (ကိုယ္တြင္းအပူခ်ိန္အလြန္ျမင့္မားပါတယ္)၊

- ေ၀လငါးေတြမွာ ေ၀လငါးေလးေတြကို အစာေကၽြးဖို႕အတြက္ “Mammary Glands” ဆိုတာေလးေတြရွိပါတယ္၊

- သူတို႕ႏွလံုးမွာလည္း အခန္း ၄ ခန္းရွိပါတယ္ (Left Ventricle and Right Ventricle, and Left Atrium and Right Atrium)။

အရြယ္အစား

“ေ၀လငါးျပာ (Blue Whale)” ဆိုတာ ကမာၻေပၚမွာ အႀကီးဆံုးနဲ႕ အသံအက်ယ္ဆံုး တိရစၧာန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒိုင္ႏိုေဆာေတြထက္လည္း အဆမတန္ပိုမိုႀကီးမားပါတယ္။ ေ၀လငါးျပာ၏ ခႏၶာသည္ ၉၄ ေပ(၂၉ မီတာ) (၉ထပ္တိုက္ခန္႕)ထိရွည္ပါတယ္။ ေ၀လငါးျပာႀကီးေတြက ေသးငယ္လွတဲ့ပင္လယ္ေနပုစြန္သ႑န္အေကာင္ေလးေတြအား တစ္ေန႕ကို ၄တန္ခန္႕ စားသံုးၾကတယ္။ စားသံုးတဲ့အခါမွာလည္း “Baleen” ဆိုတဲ့အစာစစ္တဲ့ေနရာမွတစ္ဆင့္ စစ္ၿပီးေသာက္စားၾကပါတယ္။ ဒီလိုေ၀လငါးႀကီးေတြကို လူသားေတြကလြဲလို႕ ဘယ္သူမွဖမ္းမယ့္သူမရွိပါဘူး။

“Dwarf Sperm Whale” ေတြဟာ အေသးငယ္ဆံုးေ၀လငါးေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အရြယ္ေရာက္ ေ၀လငါးတစ္ေကာင္ရဲ႕ အရြယ္အစားသည္ ၈.၅ေပ (၂.၆ မီတာ) သာရွည္လ်ားၾကပါတယ္။

Cetaceans ႏွစ္မ်ိဳး

ေ၀လငါးမ်ား၊ လင္းပိုင္မ်ား၊ ႏွင့္ porpoises (ႏွာေခါင္းတံုးတံုးႀကီးမ်ားရွိၾကေသာ လင္းပိုင္းမ်ိဳးစုမ်ား) သည္ Cetaceans အုပ္စုထဲတြင္ ပါ၀င္ၾကပါတယ္။ Cetaceans အမ်ိဳးခြဲေပါင္း ၇၅ မ်ိဳးရွိၾကပါတယ္။ ေ၀လငါးေတြသည္လည္း Cetacea အမ်ိဳးစုမွာ အစဥ္လိုက္ ပါ၀င္ေနၾကတယ္။ သို႕ေသာ္ ထို ေ၀လငါးမ်ားကို ေအာက္ပါ အုပ္စုေတြအတိုင္း ခြဲျခားထားၾကတယ္။

-Toothed whales (Odontoceti) - ေ၀လငါးေတြဟာ အျခားေရေနသတၱ၀ါေတြကို ဖမ္းယူေသာက္စားတတ္တဲ့ သတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။ Toothed whales ေတြမွာ အစာဖမ္းဆီးရန္အတြက္ ငုတ္တိုသ႑ာန္သြားမ်ား (peg-like teeth) မ်ားပါရွိၿပီး သားေကာင္မ်ားကို ေကာင္လံုးလိုက္ မ်ိဳခ်ေလ့ရွိၾကတယ္။ သူတို႕ရဲ႕အစာေတြကေတာ့ ငါးမ်ား၊ ျပည္ႀကီးငါးမ်ား၊ နဲ႕ အျခားေရေန-ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ားကို စားသံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ သူတို႕ေတြမွာလည္း ေက်ာကသီးျခားအသက္ရွဴေပါက္ (blowhole) ပါရွိၿပီး Echolocation လို႕ ေခၚတဲ့ အဂၤါကိုသားေကာင္ေတြ ဖမ္းတဲ့အခါ အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကတယ္။ Toothed Whales ေတြမွာေတာ့ အျခားအမ်ိဳးေပါင္း ၆၆ မ်ိဳးရွိပါတယ္။

-Baleen whales (Mysticeti) - ဤေ၀လင္းေတြကေတာ့ အစာဖမ္းဆီးတဲ့အခါမွာ Baleen လို႕ေခၚတဲ့ အစာစစ္တဲ့ အဂၤါပါရွိၾကတယ္။ Baleen ဆိုတာ ဘီးပံုသ႑ာန္အဂၤါျဖစ္ၿပီး သူတို႕ရဲ႕ အစာကို ေရမွစစ္ယူစားေသာက္ႏိုင္တဲ့ အဂၤါျဖစ္ပါတယ္။ Baleen whales ေတြဟာ Toothed Whales ေတြထက္ ပိုမိုႀကီးမားၿပီး သူတို႕မွာ Blowholes ႏွစ္ေပါက္ပါရွိၾကတယ္။ Baleen Whales ေတြမွာ အျခားအမ်ိဳးေပါင္း ၁၀ မ်ိဳးရွိၾကပါတယ္။

TRA-, TRAN-, TRANS- across; beyond; through (L-Pr)
tra/vers/able (a) capable of being traversed or crossed; as, a traversable river
tran/scribe (v) to make one copy or many copies of in writing; as, to transcribe a letter, notes, etc.
trans/luc/ent (a) allowing some light through without permitting any objects beyond to be seen clearly; coompare transparent and opaque

TRI, TRIO three; three times (Gr-L-R)
tri/angle (n) a plane geometric figure of three sides and three angles
tri/dent (n) a three-pronged spear, as the one carried by Neptune, the mythical god of the sea; (a) having three prongs or teeth; as do some forks
tri/lateral (a) of or pertaining to three-sidedness; being three-sided; as, a trilateral agreement, conversation, etc.; (n) a figure having three sides; a triangle
tri/lingu/al (a) of or pertaining to three languages; using three languages; as, Switzerland is a trilingual country (German, Italian, French)
tri/logy (n) a group of three stories, plays, etc.
tri/plet (n) a combination or collection of three of a kind; one of three children born at about the same time, and to the same mother
Tri/poli (n) No. African city resulting from teh unification of three cities
tri/pod (n) a three-legged stand or support, as for a camera, a surveyor's measuring instrument, etc.
trio (n) a group of three persons or things; in music, a composition for three voices or pieces
trillion (n) the number named by a unit with twelve zeros after it; 1000 billions; 1,000,000,000,000

UN, UNI one; single (L-R)
un/anim/ous (a) agreement by all concerned; being of one mind; as, a unanimous decision, vote, etc.
uni/corn (n) a fabulous animal having a single horn in the middle of its forehead; compare bicorn
uni/lingu/al (a) of or pertaining to one language; using one language; as, the United States is a unilingual country, English being our national language
uni/ped (n) a living thing that has only one foot or leg
uni/pod (n) a one-legged support; as, a portable stool upon which to rest

VICE- in place of; a substitute (L-Pr)
vice/roy (n) the governor of a kingdom or country, who rules in the name of the king, as the king's substitute

SUB- under; below; in place of
sub/dean (n) an assistant or substitute dean
sub/ject (v) to put under the control of; as, to subject one to a minor role; (n) one who is under the control of someone else; as, the king and his many subjects; a topic; as, a subject for discussion
sub/merge (v) to plunge something under water; as, teh submarine submerged, then emerged one hundred kilometers away
sub/urb (n) a town or village on or near a city's border; as, the Village or Valley Stream is a suburb of New York City

SUPER- on; above; over; more than (L-Pr)
super/natur/al (a) pertaining to that which is beyond or outside of the physical laws of nature; as, ghosts and other supernatural creatures; (n) that which is beyond or outside of the physical laws of nature; as, belief in the supernatural
super/son/ic (a) showing a speed above that of the speed of sound in air (738 miles per hour at sea level); ultrasonic; (n) a supersonic wave or frequency
super/struct/ure (n) anything built on top of some other structure; as, a ship's superstructure consists of anything built above the main deck

SYM-, SYN- at the same time; together; like (Gr-Pr)
sym/metry (n) correspondence in shape, size, and position of parts that are on opposite sides of each other; as, the symmmetry that exists with regard to the human body, an automobile, a chair, etc.
syn/thetic (a) resulting through artificial emans; not genuine; as, synthetic rubbers, drugs, fabrics, etc.; (n) anythiing artificially made

TELE far; far off; from afar (Gr-R)
tele/gram (n) a message sent to a distance by means of a telegraph
tele/phone (n) an instrument which makes it possible to speak to and hear from someone afar; (v) to communicate by means of a telephone; as, to telephone the grocer and order some produce
tele/vis/ion (n) a device that makes it possible to see a picture that is coming from afar

THERM, THERMO, THERMY warm; hot; heat (Gr-R)
therm/al (a) of or pertaining to heat; warm; as, thermal boots, waters, etc.
thermo/meter (n) an instrument for measuring temperature; compare centigrade and Fahrenheit thermometers
thermo/stat (n) an automatic device for setting and regulating temperature
dia/thermy (n) the generation of heat in living tissue by electric currents

SEMI- half (L-Pr)
semi/annu/al (a) taking place twice a year, or every six months; biannual
semi/circ/le (n) the half of a circle; 180 degrees; compare quadrant, sextant, and octant
semi/preci/ous (a) naming gems which are not ranked with those of the highest value; as, garnets, jade, etc., are semiprecious stones

SEPT, SEPTEM, SEPTI, SEPTU seven, a seventh part; seven times (L-R)
sept/ang/ular (a) having seven angles or corners, as does a heptagon
Septem/ber (n) the ninth month of the Gregorian calendar (Pope Gregory), and the seventh month of the Julian calendar (Julius Caesar)
septi/lateral (a) having seven sides, or being seven-sided, as is a heptagon
septillion (n) the number named by a unit with twenty-four zeros after it; 1000 sextillions; 1,000,000,000,000,000,000,000,000

SEX, SEXT, SEXTU six; a sixth part; six times (L-R)
sex/ang/ular (a) having sex angles or corners, as does a hexagon
sext/ant (n) a sixth part; the sixth of a circle; an instrument used for measuring angular distances
sextillion (n) the number named by a unit with twenty-one zeros after it; 1000 quintillions; 1,000,000,000,000,000,000,000

SON sound (L-R)
son/ic (a) of or pertaining to sound waves; as, sonic booms, waves, etc.
sub/son/ic (a) showing a speed below that of the speed of sound in air (738 miles per hour at sea level); opposite of supersonic or ultrasonic
tran/son/ic (a) showing a speed of approximately that of sound in air (738 miles per hour at sea level); it is at this speed that the phenomena called a sonic boom takes place

SPIR, SPIRE, PIR, PIRE to breathe; breath (L-R)
re/spir/ation (n) the act or process of breathing again
con/spire (v) to plot or unite against; literally, to breathe together as in some cause; as, to conspire to overthrow a dictatorship
in/spire (v) to breathe into or upon; as, to inspire others through example
per/spire (v) to breathe out through the pores of the skin; to sweat
tran/spire (v) to become known; as, what was discussed during their talk, never transpired; to perspire; as, sweat transpires through pores
ex/pir/ation (n) the act of breathing out; the last breath; the end of; death; as, the expiration of a contract, a license, a friend, etc.
ex/pire (v) to breathe out; to come to an end; to die; as, the license expired last week; or, he expired last month

QUADR, QUADRI, QUADRU, QUART four; a fourth part; four times (L-R)
quadr/ant (n) a fourth part; the quarter of a circle; compare sextant and octant
quadr/ennial (a) lasting for four years; as, a quadrennial term in office; taking place one time in four years; as, the Olympics, the presidential election, or leap year; (n) anything that takes place every four years; as, the birthday celebration of one born on the 29th of February
quadri/cycle (n) a four-wheeled vehicle which is propelled by the feet
quadru/ped (n) a four-footed animal, as is a horse; compare biped; (a) being four-footed
quart (n) a measure of volume or capacity; the fourth part of a gallon; 2 pint
quart/et (n) a musical composition for four voices or instruemtns; a group of four; quartette
quadrillion (n) the number named by a unit with fifteen zeros after it; 1--- trillions; 1,000,000,000,000,000

QUINQU, QUINQUE, QUINT, QUINTU five; a fifth part; five times (L-R)
quinqu/ang/ular (a) having five angles or corners, as does a pentagon
quint/et (n) a musical composition for five voices or instruments; a group of five; as, a basketball quintet; quintette
quintu/plet (n) a combination or collection of five of a kind; one of five children born at about the same time, and to the same mother
quintillion (n) the number named by a unit with eighteen zeros after it; 1000 quadrillions; 1,000,000,000,000,000,000

RE- again or back (L-Pr)
re/duce (v) to bring to a former state or condition; as, to reduce taxes
re/in/carn/ation (n) a belief that one/s spirit after death, enters into a new body
re/nov/ate (v) to make new or like new; as, to renovate an old auditorium
re/vive (v) to 'bring life back' to something; as, to revive an unconscious person, an old play, a faultering business, etc.

RUPT to break; to burst (L-R)
ab/rupt (a) very steep; as, a abrupt decline; done quickly ; as, an abrupt movment; done seemingly rude; as, he gave an abrupt talk
cor/rupt (v) to change from good to bad; as, it is illegal to corrupt the morals of a minor; (a) changed from good to bad; as, the newly formed government was very corrupt
inter/rupt (v) to break into or between; as, it would be quite improper to interrupt while someone was being eulogized
rupt/ure (n) a breaking apart; as, the rupture in the pipe caused flooding; (v) to break apart; as, to rupture a blood vessel, a pipe, etc.

PHON, PHONE, PHONO, PHONY sound (Gr-R)
phon/ics (n) the science which deals with spoken language or speech sounds
micro/phone (n) an instrument used in increasing or sending small sounds; literally, that by which small sounds are amplified; (v) to transmit by microphone
phono/graph (n) instrument which reproduces music, speech, sounds, etc.
sym/phony (n) a harmony of sounds, either vocal or instrumental, or both; as, a musical symphony

POLY many; much (Gr-R)
poly/gamy (n) the practice or custom of having a plurality of mates at the same time; compare monogamy
poly/gon (n) a plane geometric figure containing many angles, usually more than four; as, a pentagon, hexagon, etc., are polygons
poly/hedron (n) a solid geometric figure bounded by plane surfaces or seats; as, a pentahedron, hexahedron, etc., are polyhedrons
Poly/nesia (n) a chain of South Pacific islands; listerally, the many islands; compare Micronesia (the small islands), and Melanesia (the islands of the dark-skinned people)

PORT to carry; door or gate; harbor or haven (L-R)
port/able (a) capable of being carried; as, a portable radio, table, etc. (n) anything that can be moved easily from place to place
port/er (n) one who carries; as, a porter carried our luggage; one who tends door;s as, the porter opened our apartment house door
sea/port (n) a port, harbor, or town, used by seagoing vessels

POST- after in time, place, position, etc. (L-Pr)
post/hum/ous/ly (adv) taking place after one's death; literally, taking place after one has been buried; as, the soldier was awarded the medal, posthumously
post/pone (v) to put off until some later time; as, to postpone a ballgame
post/script (n) a note added to a finished letter, book, etc. (P.S.)

PRE- before in time, place, position, etc. (L-Pr)
pre/dict (v) to foretell or tell beforehead; as, to predict the future
pre/histor/ic (a) having to do with the period before written history began; as, prehistoric man, drawings, tools, etc.
pre/monit/ion (n) a warning or notice; as, a premonition of success, failure, disaster, etc.
pre/scribe (v) literally, to write down beforehand; as, to prescribe medicine, laws, rules, etc.